Kelebekler nasıl oluşur?

Estetik yapısıyla neredeyse her insanın hayranlıkla izlediği kelebekler, dünya yaşamında “150 binden fazla” türle varlıklarını sürdürmektedir. Bu kadar çok kelebek türü olmasına rağmen kelebeklerin gece ya da gündüz aktif olmalarına göre “gece ve gündüz kelebeği” olarak iki gruba ayrılmaktadır. Çoğu insan kelebeklerin sadece gündüz saatlerinde aktif olduğunu zannetse de, aslında gece saatlerinde etrafta uçuşan kelebek türleri de bulunmaktadır. Gece kelebekleri de gündüz kelebekleri de yumurta ile çoğalmaktadır. Ağaç kabukları ya da yapraklarına dişi kelebek tarafından teker teker veya kalabalık gruplar halinde bırakılan yumurtalar, anne kelebek salgısı sayesinde ağaca oldukça sıkı bir biçime yapışır. Ayrıca bazı kelebek türlerinde yumurtaların birbirlerine yapışarak ince uzun kelebek yumurtası kuleleri oluşturduğu da görülmektedir.

Bazı kelebek yumurtaları zor kış şartlarını atlatmak zorunda olduğundan “korion” olarak isimlendirilen oldukça sert bir tabaka ile kaplıdır. İnsanların oldukça büyük bir bölümü “kelebekler nasıl oluşur?” sorusuna tırtılların dönüşümü ile ilgili cevaplar verdiğinden, buraya kadar “kelebek yumurtaları” ile ilgili yazanları şaşkınlıkla karşılamış olabilir. Bilindiği gibi kelebekler tırtılların dönüşüm geçirmesi ile oluşur ancak insanlar bu tırtılların nereden geldiğini ve nasıl oluştuklarını göz ardı eder. Oysa yukarıda bahsedildiği gibi ağaç kabuklarına ya da yapraklarına bırakılan yumurtalardan çıkan kelebek yavrularına “tırtıl” denir. Dolayısı ile tırtıllar kelebeğe dönüştükten sonra yumurtalamakta ve lavarlar da bilindiği üzere tırtıl denmektedir.

İlkbaharda doğanın uyanışa geçmesi ile birlikte kelebek yumurtaları da kışın uzun uykusunda uyanır ve kelebek larvaları “yani tırtıllar” yumurtalarından dışarı çıkar. Tüm kış boyunca gelişimini yumurta içinde tamamlayan kelebek larvaları yani tırtıllar, hızlı bir şekilde yapraklar ile beslenmeye başlar. Bu aşamada her ne kadar şaşırtıcı olsa da akla takılan soru, anne kelebeklerin her zaman tırtılların beslendiği bitki türlerini tanıması ve yumurtalarını bu bitkilerin üzerine bırakmasıdır. Anne kelebeğin bu bilinçli hareketi sayesinde tırtıllar yumurtadan çıktıktan sonra tam da ihtiyaçları olan bitki türüyle karşılaşır ve bu aşamadan sonra deyim yerindeyse ziyafet başlar… Tırtıllar güçlü ağız yapılarıyla yaprakları koparır ve bu şekilde beslenir. Tırtılların alt dudaklarına salgı bezleri tarafından “ipek” dökülmektedir.

Gerçekten de “oburca” denebilecek bir biçimde dur durak bilmeden beslenen tırtıllar kısa süre içinde 5-6 kat büyür. Yeterli derecede olgunlaşan tırtıllar salgı bezlerinden ağızlarına salgılanan ipeği kullanarak kendilerine koza örmeye başlar ki, bu da doğada insanoğlunun yüzyıllar öncesinde dahi incelediği ve akıl erdirmeye çalıştığı bir olayın başlamasına neden olur. Kozasının içinde “pupa” haline dönüşen tırtıl, kısa bir süre içinde kozadan “genç bir kelebek olarak dışarı çıkar”.