Kerata ne demektir?
Günlük yaşamda çok sık kullanılan, sıkça duyulan bir kelimedir “kerata“. Genelde küçük erkek çocuklarının yaptığı şirinlikler ya da söylediği bilgece sözler karşısında “seni gidi kerata!” benzeri bir ifade ile, çocuğa duyulan sempatinin beyan edilmesine dair bir söylemdir.
“Kerata” kelimesi kadar çok sık kullanıldığı halde gerçek kelime anlamı hiç bilinmeyen ya da az bilinen bir kelime başka var mıdır acaba? Zira, kerata kelimesinin gerçek anlamının bu espirili kullanımla çok fazla alakası yoktur.
Bu kelimenin sözlük anlamı iki tanedir:
- Kerata; ayakkabı çekeceği anlamındadır.
- Kerata; karısı tarafından aldatılan erkek anlamındadır.
Görüldüğü üzere bu iki anlamın hiçbirini kelimenin kullanış şekli ile ilişiklendirmek mümkün değildir. Özellikle ikinci anlamı yaygın bir şekilde biliniyor olsa, muhtemelen kelimenin kullanım sıklığı oldukça azalacaktır.
Ayakkabı çekeceği anlamının kelimenin Arapça kökenli kullanımından kaynaklandığı ifade edilmektedir.
Kerata kelimesi, Türkçe lügatinde yer aldığı gibi, Kırım Tatarca’sında da yer aldığı belirtilmektedir. Bu dildeki anlamı da yine “ayakkabı çekeceği” şeklindedir.
Kerata kelimesinin sıkça kullanıldığı şekli de kelimenin anlamı gibi kabul görmeye başlamış, bazı kaynaklarda “küçük çocuğa iletilen sevgi dolu sitem sözü” şeklindeki anlam da kelimenin anlamları arasında yer almaktadır.
Türk edebiyatında da kelimelin bu anlamı ile kullanıldığına şahit olunmaktadır. İki örnek şu şekildedir:
“Yalancı kerata bana düşmanın Eskişehir’e girdiğini söyledi.” Yakup Kadri Karaosmanoğlu
“Kimden yana bu kerata?” Necati Cumalı.
Kelimelerin mecaz kullanımları oldukça yaygın bir tercihtir, dili zenginleştiren bir edebi uygulamadır. Ancak, mecaz kullanımlar kelimelere hakim olmanın bir sonucudur. Gerçek manası bilinen kelimeler, benzetme yolu ile mecaz kullanımda da yer alabilirler.
“Kerata” kelimesinin sıkça kullanım şeklini mecaz ile açıklamak söz konusu değildir. Kelimenin bu kullanımı, kelime anlamı olarak seçenekler arasına girmiştir. Ancak, kelimenin gerçek anlamları dikkate alındığında ya da daha çok bilindiğinde kelimenin kullanımında daha özenli olunacağı kanaatindeyiz.