Kereviz nasıl yetiştirilir?
Kereviz maydanozgiller familyasından bir bitkidir. Avrupa, Akdeniz havzası ve Kafkasya”da yetişen yabani kerevizlerin ayıklanma ve ıslahı ile elde edilmiş iki yıllık, çok kokulu, otsu özellikli bir tarım bitkisidir.
Kereviz kök ve yaprak sapları sebze olarak kullanılan, tohumu için üretildiği zaman 2 yıllık, sebze olarak üretildiği zaman ise tek yıllık bir bitkidir. Kışlık bir sebze olan kereviz yalnızca kış aylarında tüketilmesinden dolayı üretim ve tüketim miktarı diğer sebzelere göre daha düşüktür.Kereviz karbonhidrat ve protein bakımından oldukça fakir bir sebzedir. A.B, C vitamini ve mineral madde bakımından zengin olmasından dolayı insan beslenmesi ve sağlığı bakımından sebzeler içinde özel bir yere sahiptir.
Dünyanın birçok bölgesinde yetiştirilen kereviz kozmopolit bir bitki olarak bilinmektedir. Kerevizde kökler yumrunun alt kısmından oluşmaktadır. Kök kerevizlerinde kökler çok daha kalın ve etlidir. Sap kerevizlerinde ise kökler ince ve ağ şeklindedir. Kökler genel olarak dikey olarak büyür ve yanlara yayılma son derece azdır.
Yumru kök kerevizlerinde meydana gelir. Sap kerevizlerinde ise bir yumru oluşmaz. Bitkiler arası mesafeler azalırsa yumrular küçülür. Yumruların üst bölümünden yaprak sapları çıkar. Yaprak saplarının yaşlanması ve dökülmesi sonucu yumru üstü girintili ve çıkıntılı bir hal alır. İklim koşulları, toprak yapısı, su düzeyi gelişme devresinin uzunluğu ve bir takım özelliklere bağlı olarak yumru ağrılığı değişmektedir.
Kerevizlerde soğuklama ihtiyacının karşılanmasından sonra çiçeklenme meydana gelir. Gövde 80-100 cm boya ulaşır.Birçok dal meydana getirir. Gövdenin içi boştur.Gövde içi boş olmasına rağmen sert ve dayanıklıdır.
Kerevizlerdeki tohumlar bir meyvedir. Tohumları oldukça küçüktür. En küçük tohumlu sebzeler arasında bulunmaktadır. Tohumların kendine has bir kokusu vardır. Bu koku tohumdaki yağlardan kaynaklanır. Tohumların bin dane ağırlığı yaklaşık 0.35-0.50 gramdır. Bir gramda bulunan tohum sayısı ortalama 2000-3000 arasında değişmektedir.
Kereviz kışları ılık, yazları fazla sıcak ve kurak olmayan bölgelerde çok iyi gelişme gösterir. Yetiştirme döneminde ortalama sıcaklık isteği 15-20 °C’dir. Düşük ve yüksek sıcaklıklardan fazla hoşlanmaz. 30° C’nin üzerindeki sıcaklıklardan olumsuz etkilenir. Tohumların toprakta çimlenmesi için minimum sıcaklığın 4 °C olması gerekir
Kerevizler rüzgarı fazla sevmez. Ancak havadar yerlerden hoşlanırlar.
Kereviz toprak istekleri bakımından seçici bir bitki olmamakla birlikte, derin bünyeli tınlı kumlu ve turbiyer özellikli toprakları daha çok sever ve buralarda daha iyi gelişir.
Kereviz üretilecek toprak ekim ya da dikimden önce çok iyi hazırlanmalıdır. Bundan dolayı toprağın birkaç kere derin sürülüp işlenmesi gerekmektedir. Ekim ve dikimden önce de toprak tekrar derin sürülmeli ve dekar başına 4:4:8 oranında azot, fosfor ve potasyumlu gübre verilmelidir.
Dikimden sonra toprağın çatlamasını önlemek amacıyla sulama ve çapa işlemi düzenli bir şekilde yapılmalıdır. İlk çapa dikimden yaklaşık 2-3 hafta sonra fideler yaprak çıkarmaya başladığı zaman yapılmalıdır. Daha sonra bitkiler toprak yapısı ve otlanmaya bağlı olarak 2-3- kez çapalanmalıdır.
Dikimden sonra bitkinin ihtiyaç duyduğu su düzenli olarak verilmelidir. Suyun kesilmesi ya da az su verilmesi bitkinin gelişmesini olumsuz yönde etkiler. Yaz dikimlerinde, dikimden kasım ayına kadar olan dönemde bitkinin ihtiyacı olan su miktarı son derece yüksektir. Ancak aşırı sulama veya yağışlı bölgelerde yetiştirilen kerevizlerde pas hastalığı görülmektedir.
Hafif bünyeli topraklarda daha iyi ürün elde etmek için dekar başına 3-4 ton çiftlik gübresi verilmelidir. Ayrıca kereviz azot ve potasyuma karşı aç bir bitkidir. Bunun için azot ve potasyum takviyesi yapılmalıdır.
Dikim sıklığı, çeşit özelliği ve bakım şartlarına bağlı olarak dekardan 2500-3000 kg kök kerevizi alınabilir. Sap kerevizi olarak dekardan 6-8 bin demet sap kerevizi hasadı yapılabilir.
Kerevizlerde tohum üretimi kökten tohuma ya da elverişli ortamlarda tohumdan tohuma yöntemi ile yapılmaktadır. Kışları soğuk olan yörelerde tohumluk kereviz üretimi yapılacaksa, tohumluk özelliği göstermeyenler hasat edilerek satışı yapılır.