Kiraz zararlı ve hastalıkları nelerdir?

1- Armillaria Kök Çürüklüğü Hastalığı
Hastalık, meyve ağaçlarının köklerinde çürüklük yaparak ağaçların ölümüne yol açar. Hastalığa yakalanmış olan ağaçlarda sürgün oluşumu azalır, yapraklar sararır ve sonra dökülür. Sürgün ve dallar zamanla kurumaya ve ölmeye başlar, sonunda ağaçlar tamamen kurur.

Kuruyan ağaçlar bahçeden sökülerek imha edilmeli ve yerlerinde mutlkaka kireç söndürülmelidir. Hatalık bahçenin belli kesimlerinde ise hastalığın diğer ağaçlara bulaşmaması için hasta olan ağaçların etrafına 60 cm derinlik ve 30 cm genişlikte hendekler kazılmalıdır. Çevre bahçelerde hastalığın bulunduğu hallerde sel sularının getireceği hastalıklı parçaların girişini önlemek için bahçenin çevresine 60–70 cm derinlikte hendekler kazılmalıdır.

Hastalık yeni başlamış sa hasta kökleri kesilip hasta olan kısımlar kazındıktan sonra bu yerlere %5’lik Bordo bulamacı ya da %2’lik göztaşı ilaçlarından biri fırça ile sürülmeli, ilaç kuruduktan sonra üzeri aşı macunu ya da 750 gram ardıç katranı + 250 gram göztaşı karışımı ile kapatılmalıdır.

2- Çiçek Monilyası (Mumya) Hastalığı
Hastalık genellikle çiçek, çiçek sapı ve sürgünlerde görülür. Hasta çiçekler dal üzerinde tamamen kurur, mumyalaşarak dalda asılı kalır. Hasta çiçekleri taşıyan sürgünler esmerleşir ya da tamamen kuruyabilir. Olgunlaşmaya yakın dönemde meyvelerde hastalık belirtileri görülebilir.Hastalığın görüldüğü bahçelerde ağaçların üzerindeki hastalıklı çiçek buketlerini taşıyan sürgün ve kuru dallar budanıp yakılmalıdır. Çiçeklenme başlangıcında birinci ilaçlama, tam çiçeklenme de ikinci ilaçlama yapılmalıdır.

3- Yaprak Delen Hastalığı
Hastalık tomurcuk, yaprak sürgün ve meyvede belirti oluşturur.Hastalıklı tomurcuklar parlak, zamklı ve kolaylıkla kopmadıkları için sağlam tomurcuklardan kolayca ayrılırlar. Bu tomurcukların diplerinde ilk olarak lekeler daha sonra zamanla büyüyen kahverengi yaralar oluşur. Bu yaralarda zamk akıntısı görülür.Yapraklarda ilk lekeler 1mm çapta, yuvarlak kırmızımsı-sarı renktedir. Bu lekeler önce koyu kahverengine dönüşür ve daha sonra kuruyarak dökülür.

Hastalıklı tomurcuk ile dal ve sürgünler budanarak bahçeden uzaklaştırılmalıdır.Birinci ilaçlama, sonbaharda yaprak dökümünde hemen sonra ikinci ilaçlama ise ilk baharda çiçek tomurcukları açılmadan önce yapılmalıdır.

4-Kirazlarda Bakteriyel Kanser ve Zamklanma Hastalığı
Hastalık tomurcuk, çiçek, yaprak, sürgün ,dal, gövde ve meyvelerde görülür. Hastalıklı tomurcuklar kahverengiye dönüşür. Daha sonra kururlar. Çiçeklerden sürgünlere geçen hastalık sürgün yanıklığına neden olur ve kansere yol açar. Kanser kış sonu ya da ilkbahar başlangıcında kendisini gösterir. Kanser yüzeyleri yumuşak, ıslak,güneş yanığı şeklindedir. Mümkün olduğunca hastalığa dayanıklı anaçlar üzerine aşılanma yapılmalıdır. Ağır hasta ağaçlar sökülüp mutlaka yakılmalıdır. Ağaç üzerindeki kurumuş dal ve sürgünler hastalık yerinden 20-25 cm geriye doğru olan yerden kesilip hemen yakılmalıdır. Birinci ilaçlama,sonbaharda yaprak dökümünden hemen sonra ikinci ilaçlama, ilkbaharda çiçek tomurcukları açılmadan önce yapılmalıdır.

5- Kiraz Yaprak Kıvrılma Virüsü
Hastalığın etmeni Cherry leafroll nepovirusdür. Bitkisel üretme materyalleri ve nematod ile taşınmaktadır. Yapraklar yukarıya doğru kıvrılır ve ellendiği zaman kırılacak gibidir. Hassas çeşitlerde yaprak erguvani bir renktedir. Yapraklarda solma ve erken dökülmeler görülmektedir. Dallarda ise kurumalar ve zamk akıntısı görülür.

Aşılama yapılırken hasta ağaçlardan kalem alınmamalıdır. Fidanlıklar yapraklı dönemlerde sık sık kontrol edilerek hastalıklı fidanlar imha edilmelidir.

6- Kök Kanseri Hastalığı
Hastalık bitkiye köklerdeki yaralardan girer ve tümör oluşturur. Bu yaralanmalar, böcekler, nematodlar tarafından veya don zararı, mekanik işlemler vb sebeplerden dolayı olabilir. Bakteri uzun süre toprakta canlılığını sürdürebilir. Ayrıca fidan ve toprakla yayılmaktadır. Hastalık ince ve derinde yer alan köklerde görülmez. Urlar büyüdükçe dış yüzeyleri kurur, esmerleşir ve pürüzlü bir hal alır.

Ağır ve nemli topraklara meyve bahçesi kurulmamalıdır. Fidanlık veya meyve bahçesi kurarken toprağın bu bakteriyle bulaşık olup olmadığı mutlaka kontrol edilmelidir. Toprak altı zararlıları ile mücadele edilmelidir.
Kanserli ağaçlar sökülerek imha edilmeli ve çukur çevresine 40 cm. derinlik ve 20 cm. genişliğinde tecrit çukuru açılmalı ve içi sönmemiş kireçle doldurulmalıdır.

7- Kiraz Sülüğü
Erginleri, 5 mm boyunda ve parlak siyah renkli bir arıcıktır. Larvalar 7-9 mm ve yeşilimsi siyah renktedir. Baş kısmı geniş olup, arkaya doğru gittikçe daralır. Üzeri sümüksü kaygan olduğundan görünüşü sülüğü andırır. Bu zararlı, kışı toprağın 5-10 cm derinliğinde, kokon içinde larva ve çoğunlukla prepupa döneminde geçirir. İlkbaharda pupa olur. Bu zararlı ağacın zayıflamasına ve verimin düşmesine neden olur.

Sonbaharda toprak işlenirken kokon içinde bulunan larvaların bir kısmının ölmesi sağlanmalıdır. Mayıs başında larvalar görülür görülmez ilaçlama yapılmalıdır.

8- Kiraz Sineği
Kiraz sineği 4-5 mm olup, thoraxın uç kısmında sarı renkli üçgen biçimindedir. Kışı toprakta pupa olarak geçirir. Sıcaklık, nem, yağış ve yere bağlı olarak mayıs ayının ilk haftasından itibaren erginler çıkış yapmaya başlar. Erginler yaklaşık 1 hafta sonra meyvelere yumurta bırakmaya başlarlar. Larva meyve etinde beslenerek gelişir, olgunlaşınca toprağa geçer. Larvaların meyve içinde beslenmesi neticesinde meyve eti rengi kahverengileşerek çürür ve meyve dökümleri olur.
Hasatta ağaç üzerinde kesinlikle meyve bırakılmamalı yere dökülen kurtlu kirazlar toplanıp derin çukurlara gömülmelidir.