Kişi hak ve ödevleri nelerdir?
Kişi hak ve ödevlerine, negatif statü hakları olarak da denmektedir. Bunun anlamı, negatif yani giriş yok anlamındadır. Devletten bu haklarımıza dokunmamasını isteriz. İşte bu haklara, hak sahibi dışındaki hiç kimse karışamaz ve kimse engelleyemez.
Devlet, bizim bu haklarımıza müdahale eden üçüncü şahıslara karşı bizleri korumakla görevlidir. Bu haklar;
- Konut dokunulmazlığı
- Mülkiyet hakkı
- Zorla çalıştırılma ve angarya yasağı
- Bilim ve sanat özgürlüğü
- Özel hayatın gizliliği
- Seyahat ve yerleşme özgürlüğü
- Haberleşme özgürlüğü
- İbadet özgürlüğü
- İfade özgürlüğü
- 5 sert çekirdekli hak
- Süreli/süresiz yayın hakkı
- Basın özgürlüğü
- Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı
- Dernek veya vakıf kurma özgürlüğü
- Hak arama ve dava hakkı
Dernek ve vakıf kurma özgürlüğü, izne değil fakat bildirime tabi olan haklardandır. Bildirim yapılmadan kurulamaz.İfade özgürlüğünde ise, radyo, televizyon, sinema, gazete gibi yayınlar aracılığı ile düşünceyi ifade etmek, izne tabi olan tek kişiye özel olan özgürlüklerdendir. Bunlar haklar haricinde negatif statü haklarda izne veya bildirime tabi olan hiçbir hak yoktur.
Sosyal devlet olmamızın özelliği ile devletimiz anayasamızda bu negatif statü hakları koruma altına almıştır. Bu haklara, hiçbir kimse müdahale edemez. Müdahale edildiğinde ise, devlet bu hakları korumakla yükümlüdür.
mülkiyet hakkı , 1961 Anayasasında sosyal ve ekonomik haklar bölümündeydi fakat 1982 Anayasasında kişi hak ve ödevlerinde düzenlenmiştir.
Bu haklar, 1982 Anayasamız da temel hak ve ödevler bölümünde üç bölüm halinde düzenlenmiştir.