Kişniş nedir?
Kişniş, maydanozgiller familyasına ait olan, yaprakları maydanozu andıran bir bitkidir. Anavatanı Akdeniz bölgesi olan bu şifalı bitkinin, bilinçli olarak kullanıldığında sayısız faydaları bulunmaktadır. Ülkemizin birçok yerinde doğal ve kültür bitkisi olarak yetiştirilebilen, boyu 60 cm bulan bir yıllık otsu bir bitkidir. Konya, Isparta ve Burdur yöresinde yetiştiriciliği yapılmaktadır. Halk arasındaki isimleri aşotu, kişniş otu olan bitkinin alt yaprakları maydanoza benzese de, üst yapraklarındaki görünüm farklıdır. Yaprakları hafif tüylü ve hoş olmayan bir kokuya sahiptir. Yaz döneminde şemsiyeler şeklinde açan beyaz veya pembeye çalan çiçekleri olgunlaştığında, yuvarlak ve açık kahverengi tohum biçiminde kuru meyveler verir. Bitkinin meyveleri de aynı isimle anılır. Hafif toprakları ve güneşli iklimleri seven bitki, sonbaharda ekilmiş tohumları ile çoğaltılır. Rezene bitkisiyle çapraz döllenme yapacağından değişik yerlere dikilmesi önerilir. İçeriğinde tanen, uçucu yağlar ve nişasta, sabit yağlar ile şeker bulunur. Bitkinin tarihi ve şifalı etkileri Mısırlılar, Çinliler ve İncil’e girecek kadar eskiye dayanmaktadır.
Kişniş bitkisinin kullanım alanları nerelerdir?
Bitkinin tohumları daha çok pastacılık ve yemeklerde baharat olarak, içki üretiminde ve şeker yapımında kullanılmaktadır. Taze olan yaprakları salata yapımında ve yemeklerde, gövde ve kök kısımları sebze olarak kullanılır. Özellikle Doğu Anadolu bölgesi mutfağının vazgeçilmez besin maddeleri arasındadır. Yörede salamura yapılarak ta her mevsim tüketilmektedir. Salatalarda kullanılan taze yaprakların, dişlerde bulunabilecek cıvanın sebep olduğu hücre zehirlenmesini önlediği bilimsel araştırmalar sonucu kanıtlanmıştır. Kaynar suyun içerisinde demlenerek çay olarak kullanılır.
Kişniş bitkisinin faydaları nedir?
- İştah açıcı etkisi mideyi uyararak sindirimi kolaylaştırır, hazımsızlık dertlerine çare olur.
- Mide ve karın ağrılarının tedavisinde kullanılır.
- Mide ve bağırsak gazlarını gidermekte kullanılır.
- Diyareyi kesen özellikleri bulunur.
- Yatıştırıcı etkisi vardır.
- Akne ve yaraların iyi edilmesinde antiseptik görevi görmektedir.
- Özellikle kadınların cinsel gücünü arttırıcı etkisi vardır, erkeklerin fazla dozda kullanmasında yan etkiler görüleceğinden, pek tavsiye edilmez.
- Bal ve zeytinyağı ile birlikte tüketilirse, pamukçuk ile kurdeşen için faydalıdır.
- Adet kanamaları için düzenleyici özelliği vardır. Doğumu kolaylaştıran etkileri bulunmaktadır.
- Kuru olarak çiğnendiğinizde ağız kokularının giderilmesini sağlar.
- Bitkiden çıkarılan yağı, eklemler üzerinde haricen kullanılarak romatizma ağrılarını giderir.
Ağustos ayından Eylül ayına dek olgunlaşan meyveleri, olgunlaşma sırasına göre toplanmaktadır. Olgunlaşmadan toplanan meyveler, daha sonra kötü bir kokuya sebep olur.
Kişniş bitkisinin yan etkileri var mıdır?
Bitkinin bilinen fazla bir yan etkisi olmasa da, yüksek dozda kullanılması baş dönmesi ve dalgınlığa yol açabilir.