Kolaj nedir, nasıl yapılır?
Resim sanatında önceden beri kullanılan ancak son yıllarda modern kültürün “pop-art” olarak nitelendirdiği çalışmaların büyük ilgi görmesiyle oldukça popüler hale gelen kolaj çalışmaları, önceden hazırlanmış farklı bileşenlerin sanatçının yorumuna göre bir kompozisyon oluşturacak şekilde bir araya getirilmesidir. Herhangi bir yüzeyin fotoğraflarla kaplanması dahi bir kolaj çalışması olarak nitelendirilebilirken, çalışmada fotoğraf dışında sanatçının isteğine göre birçok farklı malzeme de kullanılabilir. Kolaj çalışmalarında resim dışında bazen gazetelerden kesilmiş köşe yazıları dahi kullanılabilmektedir. Ülkemizde öğrencilerin de okul çalışmalarında sıkça başvurduğu bir yapıştırma sanatı olan kolaj uygulamaların el işi kağıdı da malzeme olarak kullanılır. Basit bir yapıştırıcı ve makas yardımı ile arzu edildiği gibi kesilen farklı renkteki el işi kağıtları, kolajı yapan kişinin kompozisyon anlayışına göre yapıştırılarak bir özgün çalışmaya imza atılabilir.
Defter ve kitap kapaklarının kaplanmasından masaların süslenmesine, dantel örtülerden kağıtlara, tuval çalışmalarından duvar saatlerine, sandık kapaklarından ve hatta ayakkabılara kadar kolaj oldukça geniş bir alanda kullanılabilir. Aslında kolaj çalışması yapmak için kullanılacak malzemelerin ve uygulanacak yüzeyin tamamen sanatçının hayal gücüne kaldığı söylenebilir. Aksesuar yapımı için kullanılabilen bu teknik sanat eseri niteliği taşıyan çalışmalarda dahi kendine yer bulabilir. Resimlerin gerek kesilerek gerekse de olduğu şekliyle kullanıldığı kolaj çalışmalarında ayrıca sanatçılar boya da kullanabilmektedir. Kimi zaman uygulama yüzeyi önceden boyanmakta ve resimler aralarında boşluk kalacak şekilde yapıştırılmakta, kimi zamansa sanatçı resimleri arka fon olarak kullanarak boya ile resimlerin üzerine çalışmaktadır. Bu açıdan bakıldığında da kolajın nasıl yapılacağı konusu yine sanatçının inisiyatife kalmış bir durumdur.
Bazen kara kalem çalışmalarıyla birlikte de kullanılan kolaj uygulamaları, resmin çok boyutlu bir hale gelmesine yardımcı olur. Sanatçılar kağıdın bir tarafında kara kalem çalışmakta ve resmi geri kalan kısmını rengarenk kolaj uygulamalarıyla kaplamaktadır. Soyut resim anlayışında kendine geniş bir yer bulan bu uygulamalar, karakalem çizimlerin hayal gücünü zorlayan görsellere dönüşmesine yardımcı olmaktadır. Günümüzde “görsel sanatları” ilgilendiren her alan ve her malzeme ile yapılabilen kolaj çalışmaları sanatçılara çok daha özgür bir ifade imkanı sunduğundan modern sanat akımlarını benimseyenler tarafından büyük beğeni ile karşılanmaktadır. Ayrıca kolaj çalışmalarında yaygın olarak fotoğrafların kullanılması, bu tekniğin fotoğrafçılıkla ilgilenenler tarafından da kullanılmasına neden olmaktadır. Farklı ve özgür ifade imkanı sağlayan bir çalışma olması, kolajın 20. yüzyılın sonlarından itibaren öne çıkan modern sanatlarda kendine önemli bir yer edinmesini sağlamıştır.