Kral Hamurabi kimdir?
Hammurabi MÖ 1793 yılında dünyaya geldi. Babilin altıncı kralıydı. Babil halkı, geçmişte Amoriler olarak anılan göçebe bir topluluktu. M.Ö. 3. bin civarında Suriye kıyılarından Babil’e gelip yerleşmişler. Kısa süre içinde güçlenen Amoriler, M.Ö. 1900’lü yılların sonuna doğru şehrin yönetimini ele geçirdi. Hammurabi’nin babası Babil Kralı Sin-Muballit idi. Babası küçük krallığını geliştirip modernleştirmiştir.
Ancak Babil’in güneyinde bulunan Larsa Krallığı ile girdiği savaşta yenilince yaşlı ve hasta olduğu gerekçesiyle krallıktan feragat etmiştir. Oğlu Hammurabi, M.Ö. 1792 yılında Babil tahtına çıktı. Hammurabi iç ve dış politikayı son derece iyi bilen, kurnaz bir kral olarak tarihe geçmiştir. Önce kenti çevreleyen surların yüksekliğini artıran Hamurabi, tapınakları yenilemenin yanı sıra gösterişli yeni tapınaklar yaparak halkın sevgisini kazanmıştır. Bir taraftan ordusunu güçlendirirken diğer taraftan babası Sin-Muballit’in savaş yaptığı Larsa kralına dost gibi yaklaşarak onunla ittifak yapmıştır. İran kökenli Elamlılar, Mezopotamya’nın ortasını ele geçirince Hammurabi, Larsa kralını ikna edip onunla birlikte Elamlılar’a saldırmış ne netice olarak savaşı kazanmıştır.
Kral Hammurabi, Sümer ve Akad topraklarını fethederek, Babil İmparatorluğu’nun ilk kralı olmuştur. Babillerin Mezopotamya üzerinde hegemonyası bu tarihten itibaren kurulmuştur.
Bugünkü Irak sınırlarında bulunan bölgede, Fırat Nehrinin kıyısında kurulmuş olan Babil’in o dönemdeki kent devletinin altıncı kralı olan Hammurabi, ülkesini MÖ 1792-MÖ 1750 yılları arasında yönetmiştir. MÖ 1770’de kurduğu Babil İmparatorluğu Fırat ve Dicle ırmaklarının arasında kuzeyde Ninova’ya ulaştı.
Babiller komşuları Larsa, Mari, ve Asur ile 30 yıl boyunca savaşmıştı. Mari Hanedanı’nı da yıkan Hammurabi, bütün Mezopotamya, Suriye ve Elam bölgesini devletine kattı. İran körfezinden Diyarbakır’a ve Zagros’dan Batı çöllerine kadar uzanan büyük bir imparatorluk kurdu. Hakimiyetindeki toprakları merkezi bir sistemle yöneten Hamurabi resmi yazışma düzenini kurdu. Ayrıca Hamurabi ilki İranda kurulmuş olan posta teşkilatını ülkesine getirtmiş, polis teşkilatını ve ilk belediye sistemini kendi iktidarı döneminde oluşturmuştur. Polis teşkilatı şehrin iç güvenliğini sağlamanın yanı sıra bir ayaklanma veya suç olduğunda hemen müdahale edip suçluları yakalıyorlarmış. Yakalanan bu suçlular mahkemelerde kendi yazdığı 282 maddelik kanunlara göre cezalandırılıyormuş.
Belediye başkanını Hammurabi atıyordu. Kurduğu belediye sistemi bugünkü sisteme çok benziyordu. Belediye başkanı şehrin düzenlenmesi, onarılması ve temizlik işlerine bakıyordu. Kurduğu Posta teşkilatı ile şehri, mahalle mahalle, sokak sokak ve ev numaralarına göre ayırmıştı. Böylece bir posta istenilen adrese kolaylıkla ulaşıyordu. Bu sistemin ilk kez Hammurabi zamanında yapıldığı araştırmalar neticesinde kesinleşmiştir. Hammurabi bilime ve sanata önem veren bir kraldı. Babil Kulesi ve Babil Asma Bahçeleri bunun en önemli göstergesidir. İktidarı boyunca kendisini tanrılaştıran Hamurabi “kralların tanrısı” olarak kendisini ilan etmiştir. Erkeklerin varis olacağı mutlak monarşi kurmuştur.
Hammurabi Kanunları Dünya tarihinin yasalarını temsil etme özelliğine sahiptir. 282 madde olarak taş sütunlara yazılan bu kanunlar Fransız araştırmacılar tarafından 1901-1902 yıllarında keşfedilmiş ve Louvre müzesine taşınmıştır. Bu kanunlara göre; köleler ve hür insanlar arasındaki farklılıklar açıkça belirtilmiş, hür insan olmayanlara kısas kanunu uygulanmıştır.
Hammurabi yasalarının yazılı olduğu dikili taşta Hammurabi (ayakta) ve adalet tanrısı Shamash’ın kabartması (Louvre Müzesi) Hammurabi yasaları diğer ülkelere örnek oluşturmuştur. Hammurabi yasalarının M.Ö. 1754 yılında yazıldığı kabul edilmektedir. Bu yasalar halk arasında “göze göz, dişe diş” ya da kısasa kısas olarak bilinmektedir. Hatta Tevrat’ta yer alan bazı suçların cezaları, Hammurabi yasaları ile paralellik göstermektedir.
Kral Hammurabi, Mezopotamya’yı tamamen ele geçirip Babil İmparatorluğu’nu kurduktan sonra M.Ö. 1750 tarihinde öldü. İmparatorluk da kısa sürede parçalandı.