Kredi notunu etkileyen faktörler nelerdir?

Kredi çekmek günümüzde hemen hemen herkesin başvurmak zorunda olduğu durumlardan biri haline gelmiştir. Özellikle ve sahibi olmak isteyenlerin uzun yıllar yapmaları gereken birikim paranın değer kaybetmesi sonucu anlamını yitirmektedir. Bu nedenle konut kredisi kullanma yolunu seçmektedirler. Ancak kredi çekmek sanıldığı kadar kolay değildir.

Özellikle de daha önce kredi çekip kara listeye girmişseniz bu daha çok zorlaşmaktadır.
Bütün özle ve kamu bankaları kredi başvurusunda bulunan herkesi öncelikle sayısal bir puanlamaya tabi tutmaktadırlar. “Kredi notu” olarak kişiye verilen bu puan, düşük çıkarsa kredi başvurusu bankalar tarafından reddediliyor, yüksek çıkarsa kredi talebi onaylanıyor. Bankaların asıl amacı her gün yapılan yüzlerce kredi başvurusunu belirli bir sistematik içerisinde ele almaktır. Kredi notu uygulaması, pratik bir yöntemle başvuru sahibinin bankanın öngördüğü minimum kredibilite seviyesinde olup olmadığı hakkında sayılarla fikir vermektedir.

Kredi puanını etkileyen temel faktörler şunlardır :
1- Aylık net gelir,
2- Yaş ve meslek
3- Son işte çalışma süresi,
4- Sahip olunan taşınmazlar,
5- Kredi geçmişi

Bunların içerisinde kredinin verilip verilmeyeceğini ya da ne kadar verileceğini belirleyen temel faktör kredi geçmişidir.Elbette kredi geçmişi, kişinin yalnızca tek banka ile olan ilişkisini göstermiyor. Bundan dolayı bankaların birleşerek kurduğu Kredi Kayıt Bürosu, hem kurumsal ve hem de bireysel müşterilerin bütün bankalarla olan kredi geçmişini kayıt altına almaktadır. KKB bu verilerden her biri için ayrı ayrı kredi skoru hesaplamaktadır.

Kredi notu bankaların kredi verip vermemekte karar vermek için kullandığı bir çeşit kriterdir. Kredi almak için bankalara başvurduğunuz zaman, bankalar sizin ödemelerinizi zamanında yapıp yapamayacağınızı tahmin etmek isterler. Bu amaçla hem şu andaki net gelir ve hem de geçmiş kredi (mortgage, tüketici kredisi, kredi kartı v.s.) bilgilerinizi kullanarak matematiksel bir şekilde hesaplanan kredi notunuza bakarlar.
Kişinin kredi kartı faturalarını düzenli ödeyip ödemediği, kaç adet ve tipte banka hesabının olduğu, gecikmiş ödemeleri, karşılıksız çekleri ve batık kredileri, banka ile kaç yıldır çalıştığı, şu andaki toplam borç miktarı gibi bilgiler kredi notunuzu belirlemekte kullanılmaktadır.

Türkiye’de hakkındaki kredi bilgileri Kredi Kayıt Bürosunda tutulmaktadır. Karşılıksız çek ve batık kredi bilgileri ise kara liste olarak T.C Merkez Bankasında tutulmaktadır. Kara liste bankalar ve özel finans kuruluşlarının zamanında ödenmediğinden dolayı zarar niteliğindeki krediler hesabına aldıkları kredilerin sahiplerine ait bilgileri kapsamaktadır. Bankalar bu listede bulunan kişilerin kredi taleplerini direk reddeder. Merkez Bankası, kara listeye alınan kişilerin borcunu daha sonra ödeyenleri üç yıl sonra, ödemeyenleri ise beş yıl sonra listeden çıkarır. Her banka bütün bu bilgilere erişebilmesine rağmen, bu bilgiyi değişik olarak değerlendirebilmektedirler. Bir banka size ihtiyaç veya konut kredisi (mortgage) vermeyi redderken başka bir banka kabul edebilir.

Şunu özellikle belirtmeliyim ki kredi notu birdenbire yükselmez. Kredi notunu yükseltebilmek için yapılması gereken ilk şey, var olan borçların hepsini ödemektir. Kredi borcu ve kredi kartı borcu ile birlikte fatura borçları da ödemensi gereken borçlar arasında bulunmaktadır. Çünkü yapılan son düzenlemeler ile fatura borçları ve fatura ödeme alışkanlıkları da kredi notunu etkileyen faktörler arasına eklenmiştir.
Bütün borçları ödedikten sonra düşük limitli bir kredi kartı edinmek ve bu kredi kartına ait borcu her ay düzenli ve tam bir şekilde ödemek notun yükselmesini sağlayacaktır.

Kredi notuna şu kriterler şu oranda etki etmektedir:
1. % 30 bireysel kredi ve kart ödeme performansı
2. % 25 mevcut hesap ve borç durumu
3. %20 yeni kredi arayışı
4. % 15 kredi kullanım yoğunluğu
5. % 10 diğer etmenler