Kültür mantarı nasıl yetiştirilir?

Yaşamsal faaliyetlerini sürdürmek için ihtiyaç duyduğu tüm besinleri hazır olarak alması gereken mantarlar, kültür ortamında da yetiştirilebilmektedir. Ülkemizde kültür mantarı olarak isimlendirilen mantarlar, bir tür şaplı mantar türü olan Agaricus Bisporus‘tur. Toprak üzerinde bulunan şapka şeklindeki bölümü tüketilen kültür mantarlarının toprağın alt bölümünde kökleri bulunmaktadır. Bu kökler topraktaki organik maddelerin ayrıştırılarak yaşamsal faaliyetler için organizmanın kullanımına sunar. Kültür mantarı yetiştirmenin temeli olan toprak hazırlığı, mantarın istenen şekilde gelişmesi için gerekli olan element katkılarının yapılması ve toprağın nem oranının uygun seviyeye getirilmesinden ibarettir. Kompost olarak isimlendirilen bu adım, mantarların yetişmesi için gerekli olan ideal toprak ortamının hazırlanmasıdır. Özel ilavelerle hazırlanan kompost, mantarların gelişim süreci için ihtiyaç duyduğu tüm elementleri topraktan kolayca almasını ve hızla büyümesini sağlamaktadır.

Kompost yapımı mantar yetiştirmenin önemli adımlarından olsa da, nem ve sıcaklık da tüm süreç boyunca bilhassa dikkat edilmesi gereken temel unsurlardandır. Kültür mantar yetiştirmek için kompost, bulunduğu ortamın belirli bir sıcaklı ve nem değerine sahip olmalıdır. Ayrıca hasada kadar geçen sürede bu ortam şartlarının farklı seviyelere ayarlanabilmesi de sağlanmalıdır. Çünkü kültür mantarı gelişim evresinin farklı aşamalarında farklı iklim türlerine gereksinim duymaktadır. Havalandırmanın da mantarların yetişmesine destek olacak biçimde ayarlanmasıyla birlikte yıl boyu kültür mantarı yetiştiriciliği yapılabilir bir kültür ortamı sağlanmış demektir. Mantar miselleri kompost ortama ekilmesiyle birlikte kültür mantarı yetiştiriciliğine de başlanmış olur.

Toprağın tamamen kültür mantar miselleriyle kaplanmasının ardından mantarlar gelişim sürecine girmektedir ki, bu süreç boyunca ortam sıcaklığı 22-25 derece arasında olmalıdır. Kültür mantarı gelişiminin ilk aşamalarında son derece yüksek nem değerlerine sahip olan bir atmosfer istemektedir. Bu sebeple sıcaklık kadar ortamdaki nem oranının %80-90 seviyesinde olmasına dikkat edilmelidir. Kültür mantarı misellerinin ön gelişme evresinde %80-90 nem, 22-25 derece sıcaklığın korunması halinde bu aşama 14-15 gün içinde tamamlanmaktadır. Bu sürecin tamamlanmasının ardından toprağın torfla kaplanmasına geçilir. Yaklaşık olarak 4-5 santim kalınlığında örtü toprağı kullanılmasının ardından gelişimini hızlandıran kültür mantarının sağlıklı bir şekilde yetişebilmesi için nem oranının %80-85 oranında olması gerekir.

Örtü toprağının altında gelişimine devam eden kültür mantarları bu süreç içerisinde ilk aşamada 20 derece sıcaklık istemektedir. Toprak yüzeyinde ilk çıkışların görülmesinin ardından kültür ortamının sıcaklığı da 15 derece civarına düşürülmektedir. Sıcaklığın 15 derece düzeyine düşürülmesinden yaklaşık olarak 20-21 gün sonra ilk mantar sürgünleri görülür. Kültür mantarı sürgünleri türe, ortama ve kompost kalitesine bağlı olarak 1 aydan 2 aya kadar devam edebilmektedir. Neredeyse %90’ı su olan mantarların tüketime hazır hale gelmesinden sonra toplama işleminin muhakkak doğru hasat tekniğiyle yapılması gerekir.