Kunduz nasıl bir canlıdır?
Kunduz, akarsu kenarları ve Kuzey yarımkürede yaşayan kunduzgiller familyasından olan kemirgen bir hayvandır. Castor cinsi ağaçları kemirerek beslenen kunduz, ağaç kabuklarını kemirdikten sonra soyulmuş olan bölümlerinden bentler yaparak akarsularda yuva yapar. Yaptıkları bentler akarsularda su akışını engeller. Sosyal yapısıyla bilinen kunduzların, kürklerinin dışında, kuyruğunun altında bulunan kunduz hayası adındaki salgı bezlerindeki salgılar ilaç ve kozmetik sanayinde kullanılır. Nesilleri yok olma tehlikesi altında olan bir canlı türüdür.
Kunduz çeşitleri nedir?
- Castor fiber, Avrupa kunduzları
- Castor canadensis, Amerika kunduzları
Kunduz yapısal özellikleri ve yaşam tarzları nasıldır?
Kambur ve şişman vücut yapısına sahip olan kunduzun, geniş yassı bir kuyruğu vardır. Arka ayaklarındaki perde nedeniyle, oldukça iyi bir yüzer. Kemirgen bir memeli olan canlı, kuyruk hariç 70 cm boyunda ve 30 kg ağırlığındadır. Yuvalarını bir mühendis edasıyla hazırlarlar. Yuvarlak başı, kısa kulakları olan kunduzun derisi pulludur. Postu oldukça değerli olduğundan, avcıların gözdesidir. Halk arasında samur kürk olarak adlandırılan postunun iki katlı olan tüylerinin üst tarafları sert ve dikensizdir. Alt tarafları ise, sık ve ince tüylüdür. Siyah, beyaz ve sarı tonlarda postları vardır. Yaklaşık 40 cm uzunlukta bir kuyruğa sahiptir. Kuyruğunu yüzerken dümen gibi kullanır ve arkadaşlarını tehlike anında uyarmak için, kuyruğunu suya çarpıp sesler çıkarır. Kuyruğu aynı zamanda karada ağaçları kemirirken, ayakta durmasına yardımcı olur. Ayrıca yuvasını yaparken çamuru ve toprağı sıkıştırabilmek için kullanır. Ayaklarında beş parmak bulunan kunduz, ön ayaklarını toprağı eşelemek için, perdeli arka ayaklarını ise yüzmek için kullanır. Arka ayakları ön ayaklarından daha büyüktür. Arka ayağında bulunan kuş gagasına benzeyen ve yarık olan parmağıyla ıslak olan tüylerini tarar. Koloniler halinde yaşayan kunduzlar ağaç kabuklarıyla, köklerle ve yapraklarla beslenirler. Ağaç olmayan bölgelerde yaşamazlar. Kozalakları bulunan ağaçları kemirmeyi tercih etmezler. Hayvanlar içinde en güzel yuvaları yapan kunduzlar, yuva yapmadan önce barajlar oluşturup, suni göller yaratırlar. Birbirlerine yuva yaparken yardımcı olurlar. Yuva ve baraj yaparken tonlarca kütük kullanabilirler. Aralara taşları sıkıştırarak, bunları çamurla sıvarlar. Barajın alt taraflarını geniş tutup, yıkılmasına mani olurlar. İnşa ettikleri bentlerin uzunluğu 15 metreden 300 metreye kadar olabilir. Yaptıkları kubbeli yuvalara giriş suyun altında olan iki kanalla olur. Dış dünyaya kapalı yuvalar inşa ederler. Giriş kanallarının biri emniyet için daha derinlere açılır. Yuvalarının yüksekliği 3 metre genişliği ise 2-7 metre kadardır. Dışardan kubbe ve ağaç yığıntısı görünümü verir. Çamurla sıvandığından, oldukça dayanıklıdırlar. Yuvanın küçük bir tarafını hava alması için çamurla sıvamazlar. Yuvaların içinde en az iki oda vardır. Odaların içi ağaç kabuklarıyla ve yapraklarla döşelidir. Amerika kunduzları iki katlı kulübeler yapabilir. Avrupa kunduzlarının bu konuda çok marifeti yoktur. Yuvalarının alt tarafını daima suyun akış yönüne doğru yaparlar. Bunu yapmalarının nedeni, yazın azalmış suyu yuvanın etrafında tutup, yuvanın içindeki kanalların açığa çıkmamasıdır. Yazın dışarda beslenen kunduzlar, kışın yuvaların içinde depo ettikleri besinlerle beslenirler. İyi bir kemirgen olduğundan, 10 cm kalınlığında olan kütükleri 15 dakika içinde bitirirler. Geceleri daha aktiftirler. Keskin olan ön dişlerini, Kızılderililerin bıçak olarak kullandığı bilinir. Zeki bir hayvan olduklarından, ağaçları kemirirken bazıları nöbet tutarak, ağaç devrilmeden hızla bölgeden uzaklaşmalarını sağlar. Su altında yaklaşık olarak 15 dakika kadar kalan kunduzlar, suyun içinde burun ve kulaklarını kapatırlar.
Kunduzların çiftleşme özellikleri nelerdir?
Hayvanları tek eşli olarak yaşayan kunduzların, eşleşme dönemleri Ocak ve Şubat aylarında suyun altında ya da kenarlarında olur. Dişilerin gebelik süresi 100 gün kadardır. Yavruların gözleri açık, yumuşak tüylerle doğduğu bilinir. Her doğumda 2-4 arasında yavru yaparlar. Yavruların doğumuyla yuvaya yeni kanallar eklenir. Yavruların ergenlik dönemine girmesi 2 yaşını bulur.