Kuşlar neden göç eder?

Çevre bilimcilerin yaptığı incelemeler sonucunda dünya üzerinde yaklaşık olarak “50 milyar” farklı kuş türünün düzenli olarak göç ettiği ortaya çıkmıştır. Avrupa ve Asya arasında 5 milyar civarında kuşun göç ettiğinin tahmin edilmesi dahi, her yıl dünya üzerinde insan nüfusundan defalarca daha büyük bir canlı popülasyonunun yer değiştirdiği manasına gelmektedir, üstelik insanoğlunun haberi dahi olmadan… Bu kadar fazla kuşun “ölümü dahi göze alarak” neden yük kilometrelerce mesafeyi kat etme ihtiyacı hissettiği ise, uzunca bir süredir bilimadamlarının cevabını bulmak için araştırma yaptığı konular arasında yer alır. Diğer birçok kuş türünün göç etmektense anavatanında kalmayı tercih ettiği sorusu da oldukça düşündürücüdür.

Hava şartlarının değişmesiyle birlikte yaşamak için daha elverişli iklimlere doğru göç eden kuşlar, şüphesiz bu göç sonrasında daha geniş yiyecek kaynaklarına da erişim sağlar. Kuşların yaşamını devam ettirebilmek için göç ettiğinden söz edilse de, bu “neden” sorusuna kesin bir cevap getirmez. Zira kuşların yaşamsal faaliyetlerini tutarlı bir şekilde sürdürebilmek ve “üreme alanlarında buluşarak nesillerini devam ettirebilmek” için göç ettiği bilinse de, milyarlarca kuşu göç etmeye iten asıl neden gerçekten düşündürücüdür. Bazı bilim insanları tıpkı insanlarda da bulunduğu gibi kuşlarında doğuştan sahip olduğu bazı “içgüdülerin” bu şekilde davranmalarını tetiklediğini söylese de, bu içgüdüsel davranışa ait herhangi bir gen diziliminin izine rastlanmadığı da bir gerçektir.

Kuşların neden göç ettiği sorusunun cevabını “modern bilimsel görüş” doğrultusunda genetik biliminde arayan bilim insanları, belki de evrimsel gelişim modeline aykırı bir şekilde kuşların biyolojik yapısıyla gök arasında herhangi bir bağlantı olmadığı sonucuna varmıştır. Her ne kadar yayımlanan bilimsel makalelerde ve popüler kültürün gözdesi olan belgesel kanallarında kuşların dünyanın manyetik alanını kullanarak yönlerini bulduğu ve göçmen kuşların vücutlarındaki Demir yapılı bileşiklerden söz edilse de, bu tür bilgiler ancak “nasıl” sorusunun cevabı olabilir, “neden” sorusunun değil… Dünya ekosistemi için hayati derecede önemli olan kuş göçleri, deyim yerindeyse “böcek düşmanı” olan kuşların insan için zararlı birçok böcek, çekirge, kurt ve diğer haşereyi kontrol altına almasını sağlar.

Genetik tabanlı evrimsel gelişim modeline göre kuşların zamanla göç etmeyi öğrenmesi ve bu bilginin “gen vasıtasıyla” bir sonraki nesle aktarılması gerekirken, yapılan incelemeler bu tür bir genetik özelliğin bulunmadığını ortaya çıkarmıştır. Bir başka değişle göçmen kuşlar dünya üzerindeki yaşamına başladığı tarihten itibaren neden göç etmeleri gerektiğini bilmekte ve geçen binlerce yıl içinde de bu şekilde davranmaya devam etmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki, modern bilimin şuana dek kuşların neden göç ettiğine dair somut verilere ulaşamamış olması asla ulaşamayacağı anlamına da gelmektedir. Kim bilir? Bilimadamları tarafından belki bir gün bu soruya tutarlı cevaplar verilebilir…