Lenfoma hastalığı nedir?
Lenfoma lenfositlerin meydana getirmiş olduğu bir kanser türüdür. Lenf dokusunun habis tümörüne verilen bir isimdir. Kanser ya normal hücrelerin hızla çoğalması ya da normal lenfositlere göre daha uzun süre yaşamaları ile ortaya çıkmaktadır. Malign lenfoid hücreler lenf düğümü, dalak, kemik iliği, kan ve diğer organlarda çoğalmaktadır. Lenfoma; Hodgkin lenfoma ve Hodgkin dışı lenfoma olmak üzere iki gruba ayrılır.
Thomas Hodgkin tarafından ilk defa tarif edilmiştir.. Hodgkin lenfomanın sebebi kesin olarak bilinmemektedir. Her yaşta ortaya çıkma ihtimali olmakla birlikte daha çok gençlerde görülmektedir. Erkeklerde daha sık ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Hodgkin lenfoman bulaşıcı bir özelliğe sahip olan bir hastalık değildir. Kombine kemoterapi ile tedavi edilebilmesi mümkündür.
Hodgkin dışı lenfoma lenfatik sistemi etkileyen bir hastalıktır. Bu hastalık lenf düğümlerinde, dalak gibi lenfoid dokularda oluşabilir ya da mide, bağırsak gibi organlardaki lenf dokusundan kaynaklanabilir. Malign lenfoid hücreler vücudun diğer kısımlarına da yayılabilmektedir.
Bu hastalıkta şikayetler ilk olarak boyunda ortaya çıkan ağrısız bir şişliğin fark edilmesi şeklinde başlar. Hodgkin lenfomada bu şişlik bilhassa sol tarafta köprücük kemiği üzerinde bulunmaktadır. Koltuk altı ile kasıktaki lenf düğümü bölgelerinde de büyüme olmaktadır. Bazı hastalarda ise lenf düğümü büyümesinin yaygın olduğu görülmektedir. Göğüs kafesi içinde veya karın boşluğundaki lenf düğümlerinde de büyüme olabilmektedir. Bunlar baslıca sebebi olacak büyük kitleler oluşturuyorsa yüzde ve boyunda şişme ya da karında şişlik , nefes darlığı, ele gelen kitle, karın ağrısı olması gibi şikayetlere sebep olurlar. Hastalık lenf düğümü dışındaki dokuları da tutabilmektedir. Ayrıca karaciğer veya dalak büyüklüğü saptanabilir.
Lenfoma tanısı koyabilmek için tutulmuş bölgeden biopsi yapmak gerekir. Kesin tanı histopatolojik inceleme ile konmaktadır. Bundan dolayı lenf düğümü büyümesi olan hastalarda lenf düğümünün cerrahi bir operasyon ile çıkarılması ve histopatolojik tetkikinin yapılması gereklidir. Tanı için gerektiği zaman yeniden biopsi alınmalıdır. Lenfoma tanısı konmuş olan bütün hastalara mutlaka hastalığın evresini belirlemek için kemik iliği biopsisi de yapılmalıdır. Hastalığın kemik iliği tutulumunun olup olmadığının belirlenmesi uygun tedavi şeklini kararlaştırmak için son derece önemlidir. Klinik değerlendirmenin hematolog ( kan hastalıklarını tedavi eden hekim) tarafından yapılması gerekir. Hastalığın bulguları lenf düğümünde ağrısız büyüme olması, gece terlemesi, ateş, açıklanamayan kilo kaybı, kaşıntı olabilir. Hastalığın en sık bulgusu boyun ve koltuk altında ağrısız olarak büyümüş lenf düğümünün ele gelmesidir.
Lenfoma tedavisi radyoterapi ve kemoterapi yöntemi ile yapılmalıdır. Lenfomada tedavi seçimi hastalığın evresine göre planlanması gerektiğinden dolayı evrelemenin doğru yapılması şarttır. Histopatolojik olarak tanısı doğrulanan her hastaya uygun evreleme için batın, pelvis göğüs, bilgisayarlı tomografik tetkikleri ve kemik iliği biyopsisi yapılmalıdır.
Erken evrede uygun tedavi yöntemi ile % 80 lere ulaşan başarı şansı ileri evrelerde de daha düşük bir oranda devam etmektedir. Hodgkin lenfomada hastalığın histopatolojik tipi,hastanın yaşı, , hastalığın evresi, B semptomlarının varlığı tedavi başarısını etkileyen önemli faktörlerdir.
Hastalığa ait semptomu olmayan hastalar belirli aralıklarla fizik muayene ve laboratuar testleri, görüntüleme ile takip edilmektedir. Hastalık ilerleme gösterdiği vakit tedavi aşamasına geçilir. Agresif lenfomalarda mecburi olarak kemoterapi uygulanır. Kemoterapi bir ilaç tedavisidir. İlaçlar kanser hücrelerini öldürür ya da kanser büyümesini durdurur. Kemoterapi normal hücrelere de benzer etki yapmaktadır.
Kemoterapinin şu yan etkileri bulunmaktadır:
1- Kan yapımında azalma:
2- Saçların dökülmesi:
3- Mide bağırsak sistemine ait yan etkiler:
4- Yorgunluk belirtileri
5- Öksürük, deride döküntüler olmasıdır.