Lokal ve genel anestezi nedir?

Bedenin tamamının ya da belirli bir bölümünün ağrıya duyarsız hale gelmesini yani halk arasındaki değişle “uyuşturulmasını” sağlayan uygulamaların genel adı olan anestezi, kesinlikle “uzmanlık gerektiren” ve bilim literatüründe Anesteziyoloji ismiyle geçen başlı başına bir bilim dalıdır. Genel ve lokal olarak isimlendirilen anestezi çeşitleri, uygulamanın bilinci kapatıp kapatmamasını ifade etmektedir. Genel olarak iki gruba ayrılan anestezi uygulamaları, büyük çoğunluğu cerrahi müdahalelerden oluşan kapsamlı uygulamaların hasta tarafından acı ve ağrı hissedilmeden yapılmasını sağlamaktadır. Bu etkiyi oluşturmak için kullanılan birçok farklı türde ve içerikte madde bulunmakta ve tüm bu maddelere genel olarak “anestezik” denmektedir.

• Lokal anestezi

Vücudun yalnızca belirli bir bölgesinin acıya duyarsız hale getirilmesi manasına gelen lokal anestezi, uygulamanın yapıldığı bölgedeki duyumsamanın ortadan kalkmasını ve bu şekilde hastanın müdahaleden kaynaklanan acıyı hissetmemesini sağlar. Bilinç kaybının söz konusu olmadığı lokal anestezi uygulamalarında, hasta kendinde ve dış dünyadaki uyaranlara tepki verebilir haldedir. Müdahalenin yapılacağı vücut bölgesine ve hekim tarafından yapılacak müdahaleye göre farklı çeşitlerde uygulanabilen lokal anestezi, büyük çoğunlukta hayati risk bulunmayan durumlarda tercih edilen bir uygulama biçimidir.

• Genel anestezi

“Narkoz” olarak da bilinen genel anestezi, lokal uygulamalardan farklı olarak kişinin bilincinin tamamen kapanmasına neden olmaktadır. Duyumsamanın yok olması kişinin bilincinin kapanması ile birlikte söz konusu olurken, yaşanan bilinç kaybı geçici bir süreyi kapsamaktadır. Ülkemizde her ne kadar narkoz kelime ile genel anestezi ifadesi eşanlamlı olarak kullanılsa da aslında narkoz, genel anestezide olduğu gibi tam bilinç kaybı yaşanmadan da duyumsamanın ortadan kaldırıldığı uygulamaları da içermektedir. Bu bağlamda narkoz ile genel anestezi uygulamaları da birbirinden farklı olabilir.

Her ne kadar ilk bakışta lokal anestezi önemsiz bir uygulama gibi görünse de, tıpkı genel anestezi uygulamalarında olduğu gibi müdahalenin ardından kimyasalın etkisinin geçmesi ile çeşitli yan etkiler de söz konusu olabilir. Uygulamada kullanılan kimyasalın vücuttaki etkisinin azalması ile birlikte hasta duyumsamasını yeniden kazandığından, görülen en yaygın durum ani gelişen ağrılardır. Bunun haricinde baş ağrısı, yüksek ateş ve mide bulantısı gibi yan etkiler de görülebilmektedir. Genel anestezi uygulamalarından sonra görülen yan etkiler ise uygulamada kullanılan kimyasallara, hastanın vücut yapısına, uygulamaya maruz kalma süresine, yapılan müdahalenin içeriğine bağlı olarak çeşitlilik gösterebilmektedir. Son olarak genel ya da lokal fark etmeden anestezi uygulamalarının bu işin eğitimini almış uzmanlar tarafından yapılması gerektiği de unutulmamalıdır.