Lökoplazi hastalığı nedir?
“Lökoplazi” Yunanca plaka veya tabak sözcüğünden gelmektedir. Lökoplazi rahatsızlığın en belir¬gin özelliği beyaz plakalar şeklinde oluşmasıdır. Tam oturmamış takma dişlerin ya da üstünde çıkıntılar olan bir dişin yanağa veya diş etlerine sürtünmesi sonucu ortaya çıkmaktadır.
Lökoplazi bedende beyaz lekeler şeklindedir, seyrek rastlanan bir durum olup kansere dönüşebilmektedir. Lökoplazinin en önemli belirtisi olan beyaz lekeler değişik yerlerde ama daha çok ağızda görülen genel olarak sınırları belli sıklıkla kalınlaşmış kabarmış bölgeler olarak belirmektedir. 40 – 70 yaş arasındaki erkeklerde daha çok rastlanılır.
Kansere dönüşebilme riski olan lökoplazi tanıda geç bile kalınsa tedavi edilebilir bir hastalıktır. Yine de ilk dönemlerde ağır yapmadığı ve gözden kaçabildiğinden dolayı lökoplazi konusunda kesinlikle dikkatli olunmalıdır. Çoğu kez mukozalar üzerinde görülen bir yaradır. Mukozalar çok sayıda ve çok çeşitli olduklarından dolayı çeşitli lökoplasi halleri bulunmaktadır. Bunların başında dil lökoplazisi, dudaklarda görülen lökoplazi, sidik torbası lökoplazisi, penis lökoplazisi, dölyatağı lökoplazisi gelmektedir. Bütün lökoplazilerin ortak özelliği, mukoza yüzeyi üzerinde beliren beyaz veya sedef rengi lekelerdir. Kenarları düzensiz olan bu lekelerde çatlaklar ve et benleri de bulunmaktadır.
Lökoplazi türleri içinde en önemlisi ve en çok bilineni ağız lökoplazisidir. Hastalık dili ve ağız boşluğunu iç kısımdan örten mukozada görülür. Çoğu kez erkeklerde vöfrengili bir organizmada kendisini göstermektedir. Aşırı miktarda alkol ve sigara, ortaya çıkışını kolaylaştırmaktadır. Lökoplazi lekeleri şiddetli ağrı veren ülserleşmelere neden olabilmektedir. Bu ülserleşmeler mukoza kanserine dönüşebilme riskini taşımaktadır. Lökoplazi, epitel mukozasının yozlaşması olarak kabul edilmekte olup gelişimi süreğendir. Eğer lökoplazi frengiden ileri geliyorsa frengiye uygulanan tedavi usulleri de bu hastalık için uygulanır.
Lökoplazi ağız içinde oluşursa beyaz lekeler yanakların içkısmında dilde ve boğazın aşağı bölümlerinde gırtlakta ortaya çıkar. Cinsel organların çevresinde sünnet derisinin hemen iç bölümünde ve dudaklar çevresinde görülür. Ağrı olmaması ve lökoplazinin başlangıç döneminde söz konusu bölgedeki derinin solukluğu ve hafif kalınlığı dışında hiçbir belirti bulunmaması hastalığın gözden kaçmasına neden olabilmektedir. Ancak sonradan deri belirgin biçimde kalınlaşıp düzenleşir. Lökoplazi sıcak yemeklere karşı duyarlık ve kaşıntı yapabilme özelliğini taşımaktadır. Daha sonra da ağrı ve oluşan yarıklarda kanama olgörülmektedir. Kanser de genel olarak bu aşamada gelişir. Cinsel organ lökoplazisi en çok vajinaya yerleşir. Başlıca belirtisi ise kaşıntıdır.
Lökoplazinin belirli bir nedeni olmayabileceği gibi uzun süreli tahriş sonucu ortaya çıkabildiği belirtilmektedir. Uzman hekimlerlar sigara, frengi, sepsis (ağır enfeksiyon), içki baharat ve çürük dişler durumlarında hastalığın görülebileceğini ifade etmektedirler. Çok içki ve sigaranın olumsuz etkileri kesin olarak bilinmektedir. Bazı baharatlar da tahriş edicidir. Sakız çiğneme ve yanakların iç yüzlerini ısırma da lökoplaziye neden olabilmektedir. Günümüzde antibakteriyel tarzı ilaçlarla, yani antibiyotiklerle tedavi edilen frengi, artık daha az rastlanan bir neden olarak görülmektedir.
Bu hastalığın tedavisinde ilk adım tahriş edici maddenin ortadan kaldırılması ve daha sonra da lekelerin gözleme alınmasıdır. Gerekirse lekeler ısı veya dondurma yöntemiyle giderilebilir daha ileri yakalarda ise mutlaka cerrahiye başvurulur.Yanağın içinde veya dilin üstünde beyaz veya grimtrak bir plaka oluşabilir. Plakadan bir biyopsi parçası alınıp mikroskop altın¬da incelenmelidir. Bu tip plakaların yaklaşık yüzde üçü ağız kanserinin erken belirtilerindendir. Özellikle yeme içme konusunda olmazsa olmazımız olan ağız ve dil insan hayatı açısından son derece önemlidir. Bu bölgelerde oluşabilecek sorunlar beslenmeyi doğrudan olumsuz etkileyecektir. Bundan dolayı en küçük belirtilerde bile uzman hekimlere başvurmak tedavi sürecini ve iyileşmeyi hızlandıracaktır.