Makatta apse neden olur?
Makatta apse oluşumu makat bölgesinde içi irinli ya da iltihaplı olan keseciktir. Makat apsesi aynı zamanda perianal apse, anorektal apse ya da anal apse adıyla da bilinir. Bu apsenin % 90 kadarı makat bölgesinde bulunan anal kanaldaki dişli çizgiye açılan, sayısı 4-10 adet olan salgı bezlerinde tıkanma ya da iltihaplanmadan oluşur. Bunun dışındakiler kalın bağırsak iltihabından ya da şiddetli ishal gibi nedenlerden olabilir. Uzmanlar bu şekilde oluşan makat apsesindeki iltihabın kana karışması durumunda anal sepsis denen ölümcül bir tablonun gelişebileceğini belirtirler. Toplumda bu sorun erkeklerde kadınlardan 2-5 kat daha fazla görülür. Makatta apse sorunu olanlarda genellikle daha önceden de apse öyküsü bulunur. Çünkü tam tedavi edilmeyene apseler sıkça tekrarlayabilirler.
Makatta apse neden olmaktadır?
- Makattaki kıl ve ter bezlerinin tıkanmasından
- Makat çatlağında oluşan iltihaplanmadan
- Şeker hastalığı
- İltihabi bağırsak hastalığı
- Cinsel yolla bulaşan makat hastalıkları
- Bağırsakta diverkülit olması
- Kortizon bulunan krem, fitil ve merhem kullanılmasından
- Pelvik inflamatuar hastalığı yüzünden makatta apse oluşabilir.
Makatta apse belirtileri nasıl olur?
Makat bölgesinde şiddetli bir ağrı ve şişlik hissedilir. Bunun yanında makattan iltihaplı ve kötü kokulu bir akıntı gelir, bölgede kaşıntı olur, dışkılama zorluğu olması sıkça görülür. Hastalar kabızlık çekebilir, üşüme ve titremenin yanı sıra halsizlik ve bitkinlik olur. Makattaki apse kendiliğinden boşalabilir ya da cerrahi olarak ta boşaltılabilir. Böylece makat bölgesindeki ağrı ve basınç hissi azalır.
Makatta apseyle birlikte % 40-50 oranında makat fistülü gelişmektedir. Bunun oluşmaması için, beslenme şekline dikkat etme gibi uygulamaların yararı olmaz. Bunun gibi apsenin fistüle dönüşeceği de daha önceden tahmin edilemez. Makatta apseyle birlikte 2-3 ay kadar akıntı olursa, makat fistülünün tanısı yapılabilir.
Makatta apse türleri nedir?
Alçak apseler
- Perianal apse % 40
- İntersfinkterik apse % 40
- İskiorektal apse % 20
Yüksek apseler
- Subralevator apse % 6
- Submukozal apse % 3 oranında etkili olur.
Bunların içinde İntersfinkterik ve İskiorektal apselerde tekrarın önlenmesi açısından, deri katmanından alınıp apsenin boşaltılması gerekmektedir. Subralevator apselerde İntersfinkterik olan apselerin ve iskoanal apselerin üst tarafa doğru ilerlemesi sonucunda leğen kemiğinde gelişimi , apandisit, bağırsak divertiküli ve crohn hastalığı meydana gelebilir.
Atnalı apse: Bu türdeki makat apsesi en komplike olandır.
Bartholin apsesi: Vajinanın iki tarafındaki Bartholin bezlerinin tıkanmasıyla oluşan iltihaplanma Bartholin apsesine sebep olabilir. Genellikle 20-30 yaşındaki kadınlarda etkilidir. Bu apse sıkça tekrarlandığı takdirde makatta apseden şüphelenmek gerekir.
Makatta apse tedavisi nasıl yapılmaktadır?
Bunların tedavi edilmesi için, genel cerrahiye başvurulmalıdır. Önce makat bölgesindeki cilde bir kesi açılır ve içerdeki irin boşaltılır. Bazı durumda daha rahat çalışmak için, ciltten bir parça çıkarılabilir. Yüzeysel apselerde lokal anestezi, derin apselerde genel anesteziyle boşaltım yapılır. Apsenin içi boşaltıldıktan sonra, meydana gelen boşluğa silikon, kauçuk ya da penroz adı verilen dren konur. Eğer ağrılar geçmez, ateş, bulantı ve kusma devam ederse, doktora gidilmelidir.
Makatta apse için sadece antibiyotik tedavisi yeterli olmaz. Cerrahi girişimle apsenin boşaltılmasının ardından, hemen antibiyotik tedavisi de uygulanmaz. Makat cildinde ödem olursa, antibiyotik kullanılmaktadır. Ayrıca bağışıklık seviyesi düşük, şeker hastası ve kemoterapi tedavisi görenlere de antibiyotik verilir. Apsenin boşaltılınca, hastalarda 24 saatte yakınmalar ortadan kalkar. Tam olarak iyileşme 3-5 haftada olur. Bazı hastalar hemen ertesi gün işine dönebilir, bazıları birkaç gün içinde işine başlayabilir. Makatta apse tekrar oluşursa, apse tam boşaltılmadığı ya da fistül oluşumu düşünülmelidir. Kıl dönmesi durumunda da makatta apse tekrarı olabilir.