Malulen emeklilik nedir?

Malulen emeklilik; işinin bedeninde meydana gelen çeşitli sağlık sorunları ve yakalandığı “tedavisi modern tıbbın günümüz imkanlarıyla imkansız olan” hastalıklar neticesinde iş göremez hale gelmesi, bu durumda da (çeşitli şartlara bağlı olarak) emekli olma hakkı kazanmasıdır. Bu şekilde günümüzün tıbbi şartlarıyla sahip olduğu hastalığın tedavisi mümkün olmayan kişilere “malul”, malul olma şartlarının karşılanması halinde doğan emeklilik hakkına da malulen emeklilik denmektedir. Kişinin malul olmasına sebep olan olaya göre üç tür malul tipi ve emeklilik biçimi bulunmaktadır: harp malullüğü, adi malullük, görev malullüğü. Kişinin “sigortalı” bir biçimde çalışma hayatının bir parçası olmasının ardından gerçekleşen rahatsızlıklar neticesinde bir özre uğraması halinde malulen emeklilik hakkı belirli şartlara bağlı olarak doğmakta ve bu duruma fizyolojik rahatsızlarla birlikte psikolojik hastalıklar da dahil olmaktadır. Çeşitli meslek hastalıkları veya iş kazaları kişinin malul olmasına sebep olabileceği gibi, aniden ortaya çıkan şizofreni gibi önemli bir psikolojik rahatsızlık da kişinin malul olmasına neden olabilir.

• Malulen emeklilik şartları

Kişinin çalışma hayatına başladıktan sonra kaza olsun olmasın, farklı nedenlerden ötürü iş görmesini engelleyecek bir rahatsızlığın olması halinde malulen emeklilik hakkı otomatikman doğmamaktadır. Malulen emeklilik için bir takım şartlar belirlenmekte olup, kişinin iş göremez hale gelmesine karşın bu şartları karşılayamaması halinde malulen emeklilik hakkı da söz konusu olmamaktadır. Kişinin malul olmasına neden olan rahatsızlığın ortaya çıkmasından itibaren geri dönüldüğünde, en az 10 yıllık bir sigortalı çalışma geçmişinin olması gerekir. Malulen emeklilik hakkının doğması için en önemli şartlardan biri olan bu durum, malullüğün gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıllık geriye dönük bir sigortalı çalışma hayatının bulunması demektir. Bir başka değişle 10 yıldan uzun süredir sigortalı olmayan kişiler bahsi geçen sebeplerden ötürü iş göremez hale gelse dahi malulen emekli olma hakkı kazanamamaktadır.

Kişinin iş göremez hale gelmesine neden olan fizyolojik ya da psikolojik rahatsızlıklarda, 10 yıllık sigorta geçmişi dışında %60 ve üzeri oranda işgücünün kaybı söz konusu olmalıdır. Kişinin %60’ın altında  iş göremez hale gelmesine neden olan rahatsızlıklar, malulen emekli olmak için yeterli bir sebep olarak görülmemektedir. Kişinin malulen emeklilik hakkı kazanması için geriye dönük 10 yıllık “sigortalı” olarak çalışmış olması gerektiği gibi, kişiden en az 1800 gün prim ödemiş olması da istenmektedir. İş göremez hale gelinmesinden itibaren geriye dönük 10 yıllık sigorta geçmişi olmayan ve özrün gerçekleşme tarihine kadar da en az 1800 gün prim ödemesi bulunmayan kişilere malulen emeklilik hakkı verilmemektedir.