Mantar yetiştiriciliğinde nelere dikkat edilmelidir?

Mantar doğal ortamlarının dışında ticari işletmelerde suni olarak oluşturulan ortamlarda yetiştirilmektedir. Kültür mantarı yetiştiriciliği yapılırken bazı etkenlerin bir arada oluşturulması gerekir. Sıcaklık, nem ve havalandırmanın sağlanması kaliteyi etkiler. İklim özelliklerinde son derece seçici olan mantarların, farklı dönemlerde bile değişik ekolojik ihtiyaçları olur. Bu nedenle mantar yetiştiriciliği uygun iklimlendirme koşulları sağlanıp yapılmalıdır.

Mantar yetiştiriciliğinde sıcaklık

Mantarların gelişimini sağlayan en önemli unsur sıcaklığın 23-25 derecede olmasıdır. Bundan düşük sıcaklıkların olmasında mantarların gelişimi yavaşlar, fakat canlılıkları sürer. Mantarlar 0 derecede bile canlı olabilir. Fakat 25 derecenin üstündeki sıcaklıklarda aynı dayanıklılığı gösteremezler. Sıcaklık 30 derece olursa gelişimi durur, 35 derecenin üzerinde olan sıcaklıklarda ise ölürler. Böylece düşük sıcaklıkların fazla zararlı olmadığını, ancak yüksek sıcaklıkta zararın fazla olduğunu görebiliriz. Mantarların sıcaklık isteği türüne göre değişim gösterir. Fakat yetiştiricilikte genel kural düşük sıcaklık mantarların oluşumunu yavaşlatır, yüksek sıcaklıklar ise verim düşürür.

Mantar yetiştiriciliğinde nem

Doğadaki mantarlarda yağmurdan sonra nemin yüksek olduğu zamanlarda mantar daha hızlı büyür. Bu yüzden mantarların gelişmesi için, toprak ve havada nemin yüksek olması gerekir. Bunun için en ideal nem oranı % 70-90 dır. Nem az olduğunda mantar verimini düşer. Aynı zamanda toprak ve kompost kurur.

Mantar yetiştiriciliğinde havalandırma

Havalandırma mantar yetiştiriciliği için dönemsel farklılık gösterir. Kuluçka döneminde fazla havalandırma ihtiyacı yokken, sıcaklığın ve nemin ayarlanmasında havalandırma çok önemlidir. Mantarın toprağın üstüne çıkmasıyla beraber havalandırma ihtiyacı artar. Hasat zamanı gelince en yüksek düzeyde olur. Bu dönemde havadaki karbondioksit % 03 den daha az olmalıdır. Bunun üzerindeki karbondioksit miktarı mantarı azaltır, anormalliklere sebep olur. Şapkalarda incelmeye, uzama, küçülmeye etken olur. Bu nedenle mantarın oluşmasıyla birlikte, mantarın miktarına göre odanın havası 6-8 kat taze havayla dolmalıdır.

Mantar yetiştiriciliği yapılan ortamlar nasıl olmalıdır?

Mantar yetiştiriciliği nem oranı ve sıcaklığı kontrol altına alınan, havalandırması yapılan ve güneş ışığı almayan yerlerde olabilir. Soğuk hava depolarında, tünel ve galerilerde, depolarda, ambarlarda, ışığa karşı yalıtılan seralar ile modern mantar üretim tesislerinde mantar üretimi yapılır. Bunun için yeni bir tesis kurulmazsa, ulaşım sorunu yaşanmayan, enerji kaynakları olan, nem, havalandırma ve aydınlatma koşulları sağlanan yerlerin tercih edilmesi gerekir. Zararlılara karşı binanın betonarme olması, kırık dökük yerlerin onarılması iyi olur. Ortamda tavan yüksekliği en az 2,5 mt olmalıdır. Atık suyun gitmesi için tabanında kanal olmalı ya da çukur açılmalıdır. Isıtma sisteminin bacalı olması halinde, vantilatörlerin takılacağı delikler olmalıdır. Bulunulan yere girişte ayakların dezenfekte edilmesi ve kıyafetlerin değiştirilmesi için ayrı bir oda bulunmalıdır.

Mantar yetiştiriciliğinde kullanılan malzemeler nelerdir?

• Raflar: Mantar yetiştirilecek ortamlarda mantar torbaları profil demirden yapılan raflara konmalıdır. Rutubetli bir alan olması nedeniyle ahşap raflar kullanılmamalı. İlk raf yerden yüksekliği 15-20 cm, en üstteki rafın tavanla olan yüksekliği 80 cm kadar olmalıdır. Raflar en çok 3 katlı olmalıdır.
• Isıtma cihazları: Ortamlar en iyi buhar kazanlarıyla ısıtılır. Ancak kömür sobası, şofben, kat kaloriferi, elektrikli ısıtıcı gibi cihazlardan faydalanılabilir. Kömür sobası sıcaklığı homojen olarak dağıtmadığından mantarlar değişik dönemlerde hasat edilir. Kat kaloriferi ise maliyeti yüksek olmasına rağmen, çok tercih edilir.
• Ölçüm cihazları: Bu cihazlar nemin ölçüldüğü higrometre, sıcaklığı ölçen termometre, kompost sıcaklığını ölçen cam termometredir. Bunlar ortamın en iyi yerine konulmalıdır.
• Havalandırma cihazları: Bu cihazların birisi dışardaki temiz havayı içeri alırken, diğeri içerdeki pis havayı dışarıya atmalı. Bu cihazlar yüksek devirli fanlardır. Her ikisi beraber çalıştırılmalı ve ortamın havası değiştirilmelidir.
• Sulama malzemeleri: Mantarda en önemli unsurlardan biri sulamadır. Sulama salma şeklinde değil, ince zerrecikler biçiminde yapılmalıdır.
• İlaçlama malzemeleri: Bunlar naylon eldiven, galoş, iş önlüğü, sırt pülverizatörü, gözlüklü maske gibi malzemelerdir.