Marjinal maliyet nedir?
Ekonomi biliminde sıkça kullanılan bir kavram olarak marjinal maliyeti çok yalın bir anlatımla açıklamak gerekirse; ticari işletmelerin üretim bandından çıkan son birimin maliyeti olduğu söylenebilir. Her ticari işletme ürettiği hizmet ya da mallar için iki nedenle nihai bir maliyet ile karşılaşmaktadır. Bunlardan biri marjinal maliyet iken değeri ise ortalama maliyettir. İşletmenin katlanmak zorunda olduğu mal ve hizmet üretim maliyetinin temelinde, değişken ve sabit giderler olmak iki farklı kaynak bulunur. Bir birim mal ya da hizmetin üretilebilmesi için işletmelerin harcadığı toprak, sermaye ya da iş gücü gibi tüm faktörlerin toplamı kısaca maliyet olarak tanımlanır. İşletmenin mal ve hizmet üretirken sabit giderleri olduğu gibi, oldukça farklı nedenlerden ötürü ve bazen de piyasanın kendisi sebebiyle giderlerin değişken bir yapıya sahip olması söz konusu olur. Sabit ve değişken giderlerin her ikisinin de üretilen bir birim mal veya hizmet başına düşen miktarına “ortalama maliyet” denmektedir. Bahsi geçtiği üzere marjinal maliyet ise işletmenin en son ürettiği bir birim mal veya hizmet başına düşen miktardır.
Marjinal maliyetin oluşmasına birçok farklı faktör etki etmektedir. Üretim aşamasına gelmeden ilgili mal veya hizmetin tedarik aşaması dahi maliyeti etkileyen bir oldukça önemli bir faktör olabilir. Yeni bir ürünü piyasaya sürmek isteyen ticari işletmenin bu ürünü geliştirmek için harcadığı kaynaklar da ilgili ürünün maliyetinde oldukça büyük bir artışa sebep olabilir. Üretilen bir ürünün yapımında kullanılan hammaddelerin en ucuz şekilde tedarik edilmesi üretim bandından çıkarak satışa sunulacak ürünün işletmeye getirdiği maliyeti de düşürmektedir. Araştırma çalışmalarının tamamı da maliyeti değerini değiştiren önemli unsurlardan biridir. Mal veya hizmetin tüketiciye sunulması için pazarlamaya harcanan para bile ticari işletmenin katlanmak zorunda olduğu maliyetin artmasına sebep olabilmektedir.
Tüm bunlar dışında marjinal ve ortalama maliyet kadar önemli olan bir diğer kavram ise alternatif maliyettir. İktisat biliminde önemli bir yere sahip olan alternatif maliyet, ticari işletmelerin marjinal maliyet ve ortalama maliyet hesabı yaptığı ürünleri üretmek için kullandığı kaynaklardan ötürü kaybolan diğer üretim fırsatlarıdır. Her ticari işletme belirli bir mal veya hizmeti üretmek için belirli kaynaklar kullanılır ve bu kaynakların üretime tahsis edilmesi sonucunda bir takım üretim imkanları da kaybolmuş olur. İşte bu kaybolan üretim miktarları da ticari işletme için alternatif bir maliyet manasına gelmektedir.