Medeniyet nedir?

Felsefe, sanat, teknoloji ve bilim gibi bir toplumun yüz yıllar boyunca ürettiği tüm maddi ve manevi varlıklar medeniyettir. Medeniyet kelimesinin eşanlamlısı olarak kullanılan uygarlık terimi ise yerleşik hayata geçen ilk Türk kavmi olarak kabul edilen Uygur Türkleri tarafından kullanılan “uygar” kelimesinin günümüze ulaşmış halidir. Her ne kadar medeniyet ile uygarlık kavramları eşanlamlı olarak birbirinin yerine kullanılsa da, genel görüş medeniyetin belirli bir toplumu ya da devleti tanımlarken uygarlığın tüm insanlığın maddi ve manevi mirasını kapsadığı yönündedir. Bu bağlamda uygarlığın daha geniş bir kavram olduğu söylenebilir. Belirli bir insan topluluğu ya da topluluklarının, belirli bir coğrafyada, belirli bir zaman içinde ürettiği tüm maddi ve manevi değerler medeniyettir. Daha geniş bir tanımla medeniyet; ülkelerin ve toplumların onlarca, yüzlerce veya binlerce yıl içinde ürettiği maddi ve manevi varlıkların, felsefi düşüncelerin, bilim ve teknik adına yaptığı çalışmaların, geliştirdikleri teknolojilerin ve sanat adına ortaya çıkardığı eserlerin bütünüdür.

Medeniyet kavramının uygarlık ile kıyaslandığında daha dar anlamlı olmasının nedeni ise medeniyetin yalnızca “belirli” toplum, süreç ve coğrafyaları ilgilendirmesidir. Yukardaki tanımda da görülebileceği üzere medeniyet; belirli bir zaman dilimi içinde var olmuş ve belirli coğrafyada yaşamış belirli toplumların maddi manevi varlıklarını tanımlamak için kullanılan bir kavramdır. Oysa uygardık, insanoğlunun dünyaya ayak basmasından bu yana geçen binlerce yıl içinde yeryüzünde yaşamış olan tüm medeniyetlerin geride bıraktığı ve birbiriyle etkileşim içine girmesi sonucunda günümüze ulaşan maddi manevi miraslardır. Günümüz uygarlığının arkasında Uzakdoğu’dan Orta Asya’ya, Mezopotamya’dan Afrika’ya, Balkanlar’dan Batı Avrupa’ya, Kuzey Amerika’dan Güney Amerika’ya dünyanın dört bir yanında var olmuş ve hala da var olmayı sürdüren tüm medeniyetler vardır.

Uygarlık binlerce yıldır gelişen medeniyetlerin bir araya gelmesiyle oluşan, insanoğlunun genel mirası olarak da tanımlanabilir. Ayrıca binlere yıl boyunca birbiriyle etkileşim içine girmeyen ve hatta birbirlerinin varlığından dahi haberdar olmayan toplumların geliştirdiği medeniyetler, aradan binlerce yıl geçtikten sonra günümüzde ortaya çıktığında dahi bu toplumlar uygarlığa katkı da bulunmuş demektir. Dolayısı ile binlerce yıl önce hiçbir toplulukla etkileşim içine girmeyen ancak geride bıraktığı maddi ya da manevi varlıklarla günümüzde araştırılabilen toplumların da uygarlığa katkısı bulunmaktadır. Günümüz insanı ise bu binlerce medeniyetin bir araya gelerek oluşturduğu uygarlığı yaşatmaya ve daha da geliştirmeye devam etmektedir.