Meme kanseri risk faktörleri nelerdir?

Kadınlarda en çok görülen kanser türü olan meme kanseri, ayrıca kadınların kanserden ölüm sebepleri arasında da ilk sırada yer alır. Bu kanser türü kadınlarda diğer jinekolojik tümörlerden 3 kat daha fazla görülür. Bu hastalığın neden oluştuğu kesin olarak bilinmez. Toplumda görülme sıklığı ise giderek daha fazla artmaktadır. Meme kanseri sadece kadınlara özgü bir hastalık değildir. Araştırmalara göre her 100 hastanın bir tanesini erkekler oluşturur. Erkek hastalarda yapılan meme değerlendirmesi aynı kadınlarda olan tetkikler gibidir.

Meme kanseri kişilerde kademeli olarak 20’li yaşlardan itibaren artış göstermektedir. 45-50 yaşlarında olan kişilerde sabit bir oranda görülür, yaşın 50’nin üstüne çıkmasıyla birlikte hastalık ciddi bir artış gösterir. Meme kanseri teşhisi konan hastaların yaş ortalaması çoğunluğunda 65 yaş üzerindedir. Ülkemizde hastalığın yaygınlığı genç hastalarda da görülmesidir. Meme kanseri 40 yaşından küçük olan hastalarda daha hızlı seyretmektedir. Her hastada farklı özellikler gösteren bir yapıya sahiptir. İleri yaşlarda olan kişilerde hastalık daha yavaş bir seyir gösterir.

Bazı araştırmalar sırasında meme hücreleri içinde riski arttırıcı bazı genlerin bulunduğu tespit edilmiştir. Bunlar kişiye aileden kalıtsal olarak geçebileceği gibi, yaşamın doğal süreci içinde gelişebilir. Meme kanserinin oluşumu genellikle tek bir hücreden başlar. Fakat meme kanserin hala tam olarak neden geliştiği tespit edilememiştir. Bu hastalık kompleks bir sorundur. Her hastada farklı etkiler göstererek gelişir. Hastalığın hangi evrede olduğuna göre bir tedavi planı yapılır.

Meme kanseri için bilinmesi gerekenler

• İnsanlar yaşamında meme kanserine sebep olacak bir hata yapmamış olsa bile, bu hastalığa yakalanma olasılıkları bulunur.
• Bu hastalığın bulaşıcı bir özelliği yoktur.
• Meme kanseri oluşmasında stres ya da memeye alınan bir travma etkili olmaz.
• Meme kanserine yakalanmış olan kadınların çoğunluğunda ailesinde bu hastalığa yakalanmış kişiler bulunmaz. Aynı zamanda kadın hastalık açısından risk faktörlerinden birine sahip değildir.

Meme kanseri risk faktörleri nelerdir?

Erken adet görmek ve geç menopoza girmek: Kadınlar 12 yaşından önce adet görmeye başladıysa, 55 yaşından sonra menopoza girdiyse meme kanseri riski daha fazla artar.

Doymuş yağ oranı yüksek beslenme tarzı: Beslenme düzeninde kullanılan yağların türü önemlidir. Zeytinyağı ve kanola yağı gibi tekli doymamış yağların tüketilmesi meme kanseri riskini arttırmaz. Ancak hayvansal yağlar ve mısırözü yağı gibi yağlar riski arttırıcı etkenlerdir.

Ailede meme kanseri öyküsünün olması: Ailesinde bu hastalığı olan kişilerde risk oranı daha yüksek olur. Hastaların % 15’inde ailesinde meme kanseri öyküsü bulunur. Özellikle annede, kız kardeşinde gibi birinci derecede olan kişilerde olan meme kanseri önemlidir. Ailesinden dolayı bu risk taşıyan kişiler mamografi çektirmeyi ve doktora kontrole gitmeyi ihmal etmesinler.

Geç doğum yapmak ya da hiç doğum yapmamak: Kadınlar özellikle 30 yaşından sonra ilk doğumunu yaptıkları takdirde ya da hiç doğum yapmaması gibi nedenler meme kanseri için risk faktörleri arasında yer alır.

Alkol kullanma alışkanlığı: Yapılan araştırmalarda günde 2 kadehten fazla alkol tüketen kişilerin riskli gruba girdiği belirlenmiştir.

Östrojen tedavisi: Hastaların 5 yıldan fazla östrojen tedavisi alması meme kanseri riskini arttırır. Ancak bu hormonun alınması kalp hastalığı, osteoporoz, Alzheimer gibi hastalıkların oluşma riskini de azaltır. Bu yüzden menopoz döneminde yapılan bu hormon tedavisinin doktor kontrolünde ve gerektiği takdirde uygulanması daha uygun olur.

Geçmişte meme kanseri öyküsünün olması: Daha önceden meme kanserine yakalanan kişilerde tekrardan kanser gelişimi riski daha fazla olur. Bu hastaların daha yakından izlenmesi gerekmektedir.

Kadın olmak: Kadın olmak meme kanseri oluşması açısından en önemli risk etkenleri içinde yer alır. Hastaların büyük çoğunluğunu kadınlar oluşturur.

Başka bir hastalık için ışın tedavisi uygulanması: Başka bir hastalığın tedavisi için göğüs duvarına ışın tedavisi uygulanan hastalarda on yıl içinde meme kanseri gelişme riski yüksek olur. Bu hastaların iyi takip edilmesi gerekir.

Şişmanlık: Kadınların özellikle menopoz dönemine girdiği zaman, aşırı kilo alması riski arttıran bir etkendir.

Meme kanseri teşhisi nasıl konur?

Meme kanserinin erken evrede teşhis edilmesi önemlidir. Kadınlar risk faktörü taşımasına göre düzenli olarak kontrol altında tutulmalıdır. Evde kendi kendine meme muayenesinin yapılması, rutin kontroller, mamografi ve biyopsi gibi tarama yöntemleri hastalığın teşhisinde etkilidir. Hastalar doktorun yönlendirmesine göre tetkiklerini düzenli olarak yaptırmalıdır. Özellikle riskli yaş üstünde olan kişiler buna özen göstermelidir.