Memurların özlük hakları nelerdir?

• Güvenlik ve hizmet hakkı : “ Kanunlarda yazılı haller dışında devlet memurlarının memurluğuna son verilemez, aylık ve başka hakları elinden alınamaz.”  Ayrıca devlet memurları, memurluklarıyla ilişkili olan tüm kuralları kendilerine isteme hakkına sahiptir. Hizmet hakkı, memurun kendi sınıfı ve derecesi altında bir derece ile başka bir sınıfta çalıştırılamayacağı anlamına gelir.  İdare, bir memurun kazanılmış hak deresinin altında çalıştıramaz. Fakat idare memurun göreceği hizmetin yerini belirleme ve değiştirme yetkisine de sahiptir.
•  İlerleme ve yükselme hakkı( terfi) :

A-Yatay İlerleme(Kademe İlerlemesi) ;

Devlet memurlarının kademe ilerlemesi yapabilmesi için, bulunduğu kademede en az bir yıl çalışmış olmalı, yıl içinde olumlu sicil almalı, bulunduğu derecede ilerleyebileceği bir kademenin bulunması gereklidir.  Kademe ilerlemesi, memurlara tanınmış mutlak bir hak olup, koşullar gerçekleşmiş ise, idare memurun kademesini ilerletip ilerletmemek konusunda bir takdir yetkisi yoktur.

B-Dikey Yükselme: Dikey yükselme üç bölüm halinde incelenir.

1-      Derece yükselmesi: Derece yükselmesi için, memurun üst derecede açık bir kadronun bulunması, alt derecede en az üç yıl görev yapmalı ve bu derecenin üçüncü kademesinde bir yıl görev yapmalı, yükselecek derece için gerekli koşulları taşımalı, sicil bakımından üst dereceye yükselmek için gerekli niteliklere sahip olunmalıdır.

2-      Sınıf yükselmesi: Bir devlet memuru, bulunduğu sınıftan daha iyi olanaklara sahip ve daha geniş haklar tanınan başka bir sınıfa geçmek durumunda da devlet memuru sınıfında yükselmiş olur.

3-      İzin hakkı: Memurlara beş farklı konuda izin hakkı ön görülmüştür.

Yıllık izin: Hizmet süresi bir ile on yıl olan memurlara yirmi, hizmet yılı on yıldan fazla olan memurlara ise otuz gün yıllık izin hakkı tanınmıştır.

Sağlık izni: Radyoaktif ışınlara maruz kalan memurlara yıllık izinlerine ek olarak bir aylık izindir.

Mazeret izni: Ölüm izni, doğum izni veya evlenme izni örnek gösterilebilir. Bu izinler kanunda belirtilmiştir. Bazıları ise belirtilmemiş ve idarenin takdirine bırakılmıştır. Bu izinlerin toplamı bir yıl içinde on iş gününü geçemez. On günü geçen mazeret izinlerinde, izin süreleri yıllık izin süresinden düşülür.

Hastalık izni: Memurlara üç aydan on sekiz aya kadar hastalık izni verilebilir. Bu süre uzayabilir. Bu sürenin sonunda memur iyileşmezse, hakkında emeklilik hükümleri uygulanır.

Aylıksız izin: Ücret almadan izine ayrılmasıdır.

4-      Sosyal yardımlar:

Mahrumiyet yeri ödeneği; Devlet memurların çalışmasında zorluk gösteren yerlerde, o yerin mahrumiyet derecesine göre ödenen ödenektir.

Aile yardım ödeneği;  Memurlara, gelir yaratmayan eşi ve on dokuz  yaşını doldurmamış ve bekâr çocukları için, her yıl bütçe kanunda gösterilen rakamının aylık katsayı ile çarpılması sonucu elde ettiği maaşıyla beraber aldığı ek ödenektir.

Ölüm yardımı ödeneği; Memurun ölümü halinde belirlenen kişilere son aylığının iki katı tutarında; memurun eşinin ya da yardım aldığı çocuğunun ölümü halinde ise aldığı aylık tutarı kadar, memura yapılan ek ödenektir.

Tedavi ödeneği; Memurların, eşlerinin, bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının ya da ana-babalarının ayakta veya yatarak tedavi olmaları veya gerekiyorsa yurtdışına gönderilmeleri halinde de tedavi ile birlikte yol giderlerinin karşılanmasıdır.

Giyecek ödeneği hakları da vardır.

5-      Sendika kurma, sendikaya üye olma ve toplu görüşme yapma hakları; Bu hak anayasalarda tanınmış daha sonra bu hak kaldırılmıştır.1982 anayasasında ise açıkça yasaklamamış, devlet memurlarına sendika kurma, sendikaya üye olma konusunda , yasa koyucuya bu konuda takdir yetkisi verilmiştir. uygulamada ise bir tereddüt oluşmuş, mutabakata varılamamıştır ve yasal bir düzenlemeye bağlanamamıştır. bu sendikalara grev hakkı tanınmayacağından, toplu görüşmeler sonucu mutabakat sağlanmaması halinde, sendikaların amaçlarını gerçekleştirmek için idareyi zorlama olanakları da bulunmamaktadır.