Mesane nasıl çalışır?
Mesane üriner sistem içinde yani idrar yollarında bulunan organlardan biridir. Vücutta mesanenin yani idrar kesesinin oldukça önemli görevleri bulunmaktadır. İdrar yolları içinde yukarıdan aşağıya doğru böbrekler, üreterler, mesane ile üretra yer alır. Oldukça gelişmiş bir filtre sistemi bulunan böbreklere giren kan burada filtreden geçerek, içerisinde olan atık ve zararlı maddeler idrar olarak dışarıya süzülür. Geriye kalan kanda dolaşım sistemine yeniden döner. Böbreklerden üretilen idrar, üreter denen sağ ve sol üreter tüpler aracılığıyla mesaneye gider. İdrar mesanede depolanır ve üretra içinden yani idrar yolundan vücudun dışına atılır.
Mesanenin (İdrar torbası) yapısal özellikleri nelerdir?
İdrar torbası esnek bir yapıya sahiptir. Bu esnek yapısı nedeniyle mideyle benzerlik göstermektedir. Mesane kas yapısının yardımıyla böbreklerden süzülen idrarın uzun süre depo edilmesini sağlar. Mesanede tamamen kaslardan oluşmuş esnek bir duvar yapısı bulunur. İçerisinde depoladığı idrarı boşalttığı zamanda, şekil olarak aynı bir armuda benzer. Normal olarak 40-50 ml hacmi bulunur. İçerisinin idrarla dolması durumunda yaklaşık 400-500 ml olan bir hacme sahip olur. İdrarın boşaltılması geciktiği takdirde, hacim olarak 800-900 ml ye kadar büyür. Mesane duvarında iç içe geçen üç katman halinde kas tabakasının olması yüzünden, içerisi idrarla dolması halinde bile kişiye rahatsızlık veren bir durum oluşmaz.
Mesaneden idrarın boşaltması nasıl olur?
Mesane belli miktarda idrarla dolduğu takdirde, bunun için beyne bir uyarı gönderir. Bu dolma uyarısı genellikle mesanenin dörtte bir oranında dolduğu zaman gönderilir. Bu uyarı ile beyin mesanenin kasılmasını baskılayarak, uygun bir ortamın olmasına kadar mesaneden gelen sinyaller kesilir. Bu esnada mesane idrarla dolmaya devam etmektedir. Eğer bu aşamada boşaltma gerçekleşmezse, mesane öncekinden daha şiddetli bir uyarıyı tekrar beyne gönderir. Fakat buna rağmen uygun ortam hala oluşmazsa, beyin tekrar mesaneye baskı uygulamaya devam eder. Beyin sadece idrarın boşaltılması için uygun ortam oluştuğu zaman, mesane kaslarının kasılarak idrarın boşaltılmasına izin vermektedir. Mesane dolduğu sırada idrar kaçağının olmaması için, iç ve dış tıpa olarak adlandırılan sfinkter yani tıpa mekanizması devreye girer. Bu mekanizma sayesinde hem idrar kaçağı önlenmekte, hem de boşaltım sırasında idrarın daha rahat bir şekilde atılmasını sağlayabilmek için, idrar torbasının tıpkı bir huni şeklini alması sağlanır. Böylece idrar rahatça boşaltılmış olur.
Mesanenin çalışma fonksiyonu bozulursa ne olur?
Bazı hallerde dış etkenlere bağlı olarak mesanede olan çalışma fonksiyonunda bozulma olabilir. Mesanenin çalışma sisteminin bozulmasına sebep olan etkenlerin başında sistit gelir. Bu sıkça görülen bakteriyel bir enfeksiyondur. Kadınları daha fazla etkileyen sistit enfeksiyonu, üretra denen idrar yolunun kısalığı nedeniyle dış ortamda olan bakterileri mesanenin içine alır. Bu sebeple erkeklerden daha çok kadınları etkiler. Erkeklerde en fazla prostat büyümesi yüzünden idrar kanalında oluşan tıkanıklardan dolayı idrarın rahat boşaltılamaması sebebiyle mesane enfeksiyonu ortaya çıkar. Enfeksiyonlardan başka hastalıklar yüzünden idrar torbasının fonksiyonlarında bozulma meydana gelebilir. Yaşın ilerlemesi bu hastalıkların oluşma riskini arttırır.
Mesane ile ilgili olan testler nelerdir?
Tam idrar tahlili: Bu idrar örneğiyle yapılan testlerin başında gelmektedir. Mesane ve böbreklerde olan her türlü sorunda tam idrar tahlili yapılır. İdrarda bulunan her türlü anormal sorun mikroskop altında değerlendirilir.
Sistoskopi: Bu tetkik mesanenin vizüel görsel incelemesini kapsamaktadır. Endoskop mesane içinde ilerletilerek, kamera yardımıyla dokular görüntülenir. Bu sayede mesanedeki hastalıkların teşhisi yapılabilir.
Ürodinami: Bu mesane fonksiyonlarının tespit edilmesi için yapılan bir tetkiktir. Mesane içinde ilerletilen bir sonda yardımıyla, içerideki basınç, idrar dolumu ve idrar boşaltımı kayıt edilir. Bu şekilde mesanenin fonksiyonlarının bozulmasını tespit edilebilir.