Meşe ağacı nerelerde yetişir?

Meşe, kayıngiller familyasından kerestesi dayanıklı bir orman ağacıdır. Anadolu’da ve Yunanistan’da yaygın olarak yetişir. 25 metre boya ve 2 metre gövde çapına erişebilen geniş tepeli ağaçlardan olan meşenin 3-5 metre boya sahip çalılara kadar değişen türleri vardır. Bu bitkilerin gövdeleri düzgün, kabuk önceleri düzgün, sonraları kalın ve yırtılmış durumda olup, rengi esmerdir.

Güneşli ya da yarı gölge yerlerde yaşayan meşenin kökleri yanlara ve derinlere gider. Çok su tüketen ağaç çeşididir. Yaprakları da formları gibi değişkenlik gösterebilir, loplu, dişli veya düz kenarlıdır. “Palamut” adı verilen silindirik meyveleri vardır. Bazı türlerinin palamudu büyük ve tırnaklıdır. Meşe, alakabak kuşu ve sincabın kışın yemek için toprağa gömdüğü veya kendiliğinden toprağa karışan pelitlerden üremekte ve çoğalmaktadır

Göbek odunlu ağaçlar grubundan olan meşenin dış odunu dardır. Çember gözeneklidir. Özışınların belirgin olarak görüldüğü ağaç türü meşedir. Özışınlarında mat kesitteki görünüşü koyu renkli çizgiler halindedir. İlkbahar dokusunda gözenekler küçülür ve daha çok sıklaşır. Yıl halkaları daha belirgindir. Meşenin çok sayıda türü vardır. Bundan dolayı yapısal özellikleri farklı meşe ağaçları ile karşılaşmak doğaldır. Genel olarak kaba dokulu ve iri gözeneklidirler. Genel olarak ortalama yağışın 350 mm’nin üzerinde olduğu ve su tutma kapasitesi yüksek, genellikle yeteri kadar kil ihtiva eden topraklar.

Meşenin rengi genel olarak kirli sarıdır. Dış odunu kirli sarımsı beyaz olan ağaçların göbek odunu koyu sarıdır. Bazı türlerin dış odunu açık pembe, göbek odunu ise açık kahverengidir.
Meşe ağacının yaklaşık olarak 400 türü vardır. Bu türleri birbirinden ayırmak çok zordur.
Meşe ağacı yetiştiği bölgelerde bazen pelit, bazen de palamut ağacı diye isimlendirilir. Meşe ağacı yüzyıllardır kutsal bir ağaç olarak bilinmektedir. Bunun meyvesi olan palamudun da bundan dolayı, özel güçlere sahip olduğu düşünülür. Meşe palamudundan yapılan koruyucu tılsımların, kolera gibi hastalıklara iyi geldiğine inanılmaktadır. Meşe ağacının uzun olan ömrünün, insanlara yansıyacağı düşüncesi vardır.

Meşe ağacının genel özellikleri şunlardır:
1- Her yıl yapraklarını döken ağaçlardır.
2- 1000 ve daha fazla yaşlara ulaşabilirler.
3- Meşe ağaçları elli yaşına gelmeden meşe palamudu üretemezler.
4- Yaprağını döken ağaç sınıfındadırlar.
5- Mart-Nisan aylarında çiçek, Ekim ayında ise meyve verirler.
6- Tohum toplama dönemi Ekim-Kasım aylarıdır. -Tohumlar toplandıktan sonra 10 gün içinde ekilmelidir.
7- Meşeler çok büyüyen uzun ömürlü ağaçlardır.
8- Meşeler iyi bir bahçe ağacıdır.
9- Derin fazla azgın olmayan kök sistemleri ve geniş alana yayılan dalları vardır.
10- Hafif gölge verdiklerinden dolayı alt kısımlarında çimler ve başka bitkiler kolaylıkla yetişebilir.
11- Meşeler esas olarak tohumdan üretilirler. Fakat genel olarak yavaş büyürler.
12- Rüzgara karşı dayanıklıdırlar.

Meşe ağacı ve mobilya endüstrisinde sertliğine ve yumuşaklığına göre değerlendirilir. Meşenin sert ve yumuşak olması daha çok yetiştiği yer bağlıdır. Dar ve sık halkalı meşe kerestesi eş yapılı özellik gösterir ve genel olarak yumuşak olur. Kalın ve seyrek halkalı meşenin kerestesi ise daha sert olur. Bundan dolayı da zor işlenir. Meşenin türleri arasında az esnek ve çok esnek olanları vardır. Yumuşak kereste veren türleri daha kolay işlenir. Havanın ve nemin bozucu etkilerine arşı en büyük dayanımı gösteren ağaç çeşididir. Dış odunu, iç odunu kadar dayanıklı olmayan meşenin bünyesindeki bol toner yüzünden, en iyi boyanabilen ağaç meşedir. Özellikle kimyasal boyalarda ve bu durum daha net görünür. Kolay verniklenir.

Türkiye’de doğal olarak 18 meşe türü bulunur.
1- Saplı meşe
2- Sapsız meşe
3- Doğu Karadeniz meşesi
4- Saçlı meşe
5- Istranca meşesi
6- ispir meşesi
7- Macar meşesi
8- Kasnak meşesi
9- Mazı meşesi
10- Tüylü meşe
11- Anadolu palamut meşesi
12- İran palamut meşesi
13- Lübnan meşesi
14- Makedonya meşesi
15- Pırnal meşe
16- Boz pırnal
17- Kermes meşesi
18 Yalancı tüylü meşe