Meslek seçimi nasıl yapılmalıdır?

Bireyin doğru mesleği seçmesi için öncelikle kendisini iyi tanıması gerekiyor. Kişi kendisine şu soruları sormalıdır: Ben neler yapabilirim? Ben neleri yapmaktan hoşlanırım? Ben ne istiyorum? Karakterim nasıl? Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür. Bu tarz sorulara kişinin vereceği cevaplar onun seçebileceği mesleği doğru olarak seçmesinde yardımcı olacaktır.
Kişinin “Ben neler yapabilirim?” sorusuna vereceği cevap yeteneklerini keşfetmesini sağlar. Bireyin ne tür eğitim programlarında başarılı olabileceğini gösterir. Kişinin yeteneği seçeceği meslekteki başarıyı etkileyen faktörlerden ve olmazsa olmazıdır. Seçtiği mesleğin temel özelliklerini yapamayacak yetenekteki kişinin başarılı olması söz konusu değildir. Aynı yeteneklerinin altında bir meslekte çalışan bir kişi yine yaptığı işten haz almayacağı için başarısız olabilir. Bunun yanında sahip olduğu yeteneklerinin kapasitesinin altında bir yetenek düzeyi gerektiren mesleğe yönelen bireyin meslekte doyum sağlaması da mümkün olmayacaktır. Akademik yeteneğin, derslerindeki başarı ya da başarısızlığının araştırılması, sözel ya da sayısal düşünme yeteneklerinden hangisinde daha başarılı olduğunu belirlenmesi gerekmektedir. Kişinin sayısal ve sözel yeteneklerinin farkında olması gerekir. Ancak bu şekilde doğru bir yol çizebilir.

Kişinin “Ben neleri yapmaktan hoşlanırım?” sorusuna vereceği cevap huzurlu çalışabileceği mesleği tercih etmesinde en önemli faktördür. Burada ilgiler, bireyin hangi alanlarda ne tür faaliyetlerle uğraşmaktan haz alacağını gösterir. İlgiler yetenekle örtüşmelidir. Kişinin ilgi duyduğu alanlar genellikle yetenekli olduğu alanlardır. Örneğin bir kişi futbola ilgi duyuyorsa mutlaka ona yeteneği de az çok vardır.
Kişinin “Ben ne istiyorum? “ sorusuna vereceği cevap hedeflerini açıkça ortaya koymaktadır. Sadece ilgi ve yeteneklerin tespiti yetmez kişinin hedefleri de meslek seçiminde önemli bir yere sahiptir. Kazanç, liderlik, yaratıcılığı kullanma, işbirliği, yeteneğini kullanma, ün sahibi olma, düzenli yaşam, sosyal statü, hedeflerin belirlenmesinde bir etkendir. Statü isteyen bir kişi toplum tarafından itibarı yüksek bir alana yönelir. Yeteneğini kullanmak isteyen bir kişi bir spor dalına yönelebilir.

Kişinin “Karakterim nasıl? “ sorusuna vereceği cevap kendisini karakteristik özelliklerinin farkında olmasına yardımcı olur. Kişi eğer öğretmenlik mesleğini seçecekse çocuk alır sevmeli, sabırlı olmalıdır. Eğer gazetecilik yapacaksa eleştirel bakış açısına sahip olmalıdır. Esnaflık yapacak bir kişi iyi iletişim kurabilmelidir. Polis olan bir kişinin otokontrolü iyi olmalıdır. Görüldüğü gibi kişisel özelliklerinize göre meslek tercihinde bulunmanız gerekmektedir.

Doğru bir tercih yapmak için kişinin sadece kendisini tanıması yeterli değildir. Meslekler hakkında da doğru bilgiyi elde etmesi gereklidir. Kişi, meslek mensuplarının yaptığı temel faaliyetleri, çalışma ortamı, çalışma koşullarını, çalışanlarda aranan nitelikleri, meslekte ilerleyebilme olanaklarını, mesleğin sağlayacağı ekonomik kazançları, mesleğin gelecekte sahip olabileceği konumu iyi bilmelidir.

Bazen aileler meslek seçimi konusunda çocuklara baskı uygulamaktadırlar. Çocuğun yeteneklerine bakmadan onun için bir yol çizmektedirler. Bu açıdan ondan beklentiler oluşturmaktadırlar. Bu meslek seçiminde yanlışlıkların ardı ardına gelmesine sebep olur. Aileden çok çocuğun ne istediği daha çok önem taşımaktadır. Eğer çocuk haz alacağı bir mesleği icra edemezse o meslekte başarılı olması söz konusu olamaz. Ailelerinde bu bilinçle hareket etmesinde fayda vardır. Meslekler konusunda okul rehberlik servislerinin gerekli bilgilendirmeyi yapmaları gerekir. Özellikle kazanç açısından ön planda olan mesleklere yeteneğiniz ve ilginiz olmadan tercihte bulunursanız kesinlik büyük bir hayal kırıklığı yaşarsınız.