Metamorfoz nedir?

Biyoloji biliminde “başkalaşım” olarak da isimlendirilen metamorfoz ayrıca dil bilimi tarafından morfoloji olarak da kullanılan bir terimdir. Kelime biçimlerinin teknik yapılarını incelemeye yönelik bir dil bilimi konusu olan morfoloji ile biyoloji bilimindeki metamorfoz birbirinden tamamen farklı kavramlardır. Bir organizmanın ya da organizmanın belirli bir bölümünün incelenmesine yönelik çalışmaların kast edildiği metamorfoz, biyoloji biliminin canlılar üzerine nitelik yönünden araştırma yaptığı bir alt daldır. Morfoloji veya biçim bilimi olarak da isimlendirilen metamorfoz, biyolojide daha çok canlıların fiziksel özelliklerinin incelendiği bir araştırma alanıdır.

Canlıların renk, şekil, doku ve yapılarını inceleyen morfoloji bilimi, bunun dışında canlı organlarını bütünüyle de incelemektedir. Modern biyolojinin en önemli alt dallarından biri olan metamorfoz canlı organlarını bölümlere ayırarak da araştırma yapmaktadır. Dünya üzerindeki canlı çeşitliliğinin çok fazla olması nedeniyle biyoloji biliminin bir alt dalı olan morfolojinin de çok geniş bir araştırma alanına sahip olduğu söylenebilir. Metamorfoz geçiren organizmaların belirli bir bölümünde ya da tüm vücut sistemlerinde meydana gelen değişimlerin incelendiği morfoloji, teknolojinin de biyoloji bilimine entegre olmasıyla daha da gelişmiştir.

Metamorfoz kavramına dahil olan morfoloji günümüzde modern dilbiliminin de inceleme alanları arasında girmiştir. Dilbiliminin bir alt dalı olarak kabul edilen morfoloji, bir dilin anlamlı en küçük parçalarını inceler. Morfem ya da biçimbilim olarak farklı isimlerle de anılan dilbilgisindeki morfoloji, dile ait olan en küçük birimlerin kullanılış biçimlerini ve bu en küçük birimlerin farklı şekillerde kullanımını araştırır. Dilbilgisindeki morfolojinin en küçük birim olarak tanımladığı dil unsurları ise “fonem” olarak isimlendirilir. Fonem ve bu fonemlerden oluşan kelimelerin iç yapısını inceleyen morfoloji, dil olgularının günümüzde yüklendiği anlamları da inceler.

Kelimeler genellikle en küçük yapı birimlerine göre incelense de, bazı dillerde kelimeler diğer farklı kelimelerin dahil olduğu kurallara göre de incelenebilir. Kelimenin yapısının tamamlanmasına neden olan bu morfoloji kuralları, dilin “kimliklendirilmesini ve çözümlenmesini” sağlayan önemli inceleme alanlarıdır. Örneğin Türkçedeki göz, gözlük, gözlükçü ve gözlükçülük kelimelerinin tamamı belirli bir kural dahilinde birbirlerine bağlı olan kelimelerdir. Aynı kural kullanılarak kelime kökü değiştirildiğinde de benzer etkiye sahip olan yeni kelimeler türetilebilir. Örneğin; kulak ve kulaklık gibi…