Mevlid kandilinde nasıl ibadet edilmelidir?

Mevlid kelimesinde “doğum” demektir. Kandil kelimesinde, belli günlerde yakılan aydınlık demektir. Müslümanlar, her yıl Rebiü’l-evvel ayının on ikinci gecesine giriş olan geceyi dinî ibadetlerle ihyâ eder, farklı bir huzur ve neşeyle kutlarlar.

Müslümanlar bu mübarek geceyi, hem kendi açılarından, hem de çocukları açısından düşünürler. Müslümanlar bu gecede ibadetleri, çevredeki komşuya yardımları, çeşitli iyilikleri hatırlarlar. Yaşamlarına daha çok dikkat ederler. Daha çok ibadetl ederler bu mübarek gecede.

İbni Hacer: “Böyle bir günde, mevlid gecesinde Allah’a şükretmek tam yerindedir. Fakat mevlid merasiminin Peygamberimizin doğum gününe denk getirilmesi için dikkat etmek gerektir.” (el-Hâvî fi’l-Fetevâ, 1/190.) demiştir.

İslâm ülkelerinde Peygamberimiz Efendimizin doğumunu hatırlamak, kutlamak, ona salât-selâm getirmek amacıyla çeşitli dillerde mevlidler okunmaktadır. Arapça “Bâned Suâd, Bürde ve Hemziyye” kasideleri birer mevliddir. Türkçede ise yirmiden fazla mevlid manzumesi bulunmaktadır. Süleyman Çelebi’nin 1409 yılında yazdığı Vesiletü’n-Necât isimli mevlid ülkemizde mübarek gecelerde okunmaktadır. Önceleri sadece Peygamberimiz efendimiz Hz. Muhammed’in doğum gününde okunan mevlid daha sonra bütün mübarek gecelerde tekrarlanmıştır. Ülkemizde, ölüm, hastalık ve daha birçok vesilelerle okunmaktadır.

Peygamber efendimiz, mevlid gecelerinde Eshab-ı kirama ziyafet verir, doğduğu dönemi ve çocukluk zamanındaki olayları anlatırdı. Hazret-i Ebu Bekir de, Eshab-ı kiramı toplar, Resulullah efendimizin doğumundaki olağanüstü hâlleri anlatırdı. Bu gecede, Resulullahın doğum zamanında görülen hâlleri, mucizeleri okumak, dinlemek, öğrenmek çok sevaptır. Bugün veya ertesi gün oruç tutmakta bir sakınca yoktur. Tutmak sevap olur.

Mevlid kandili ile ilgili özel bir ibadet bulunmamaktadır. Namaz, tilavet–i Kur’ân, dua gibi bütün ibadet çeşitleri ile gece kutlanmaktadır. Bu mübarek gecede şunlar alimler tarafından tavsiye edilmiştir:
1. Bol bol Kur’ân–ı Kerim okunmalı, okuyanlar dinlenmeli, uygun mekânlarda Kur’ân ziyafetleri verilmeli, Allah’a olan sevgi, saygı ve bağlılık duyguları yenilenmeli, güçlendirilmelidir.
2. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (sav) salât ü selâmlar getirilmeli, O’nun şefaatini ümit edip, ümmetinden olma şuuru tazelenmelidir.
3. Kazave nafile namazlar kılınmalı, o geceye ait nakledilen namazlar, onlar da kılınabilir. Kandil gecesi, özü itibariyle ibadet ve ibadette ihsan şuuruyla kutlanmalıdır.
4. Bu gecede tefekkürde bulunulmalı; “Ben kimim, nereden geldim, nereye gidiyorum, Allah’ın benden istekleri nelerdir” gibi konular başta olmak üzere hayatî meselelerde ilgili sorgulamalar yapılmalıdır.
5. Geçmişin muhasebesi yapılmalı ve şimdinin ve geleceğin plân ve programı yapılmalıdır.
6. Günahlara samimi olarak tövbe ve istiğfar edilmelidir.
7. Bol bol zikir edilmelidir.
8. Mü’minlerle helalleşilmeli ve rızaları alınmalıdır.
9. Küs ve dargınlar barıştırılmalı, gönüller alınmalı, kederli yüzler güldürülmelidir.
10. Kişi kendine ve diğer mümin kardeşlerine hattâ isim zikrederek dualar etmeli.
11. Üzerimizde hakları olanlar aranıp sorulmalıdır.
12. Yoksul, kimsesiz, hasta, sakat, öksüz, yetim, yaşlı olanlar ziyaret edilip, sevgi, şefkat, hürmet, hediye ve sadakalarla mutlu edilmeli.
13. O gece ile ilgili ayetler, hadisler okunmalıdır.
14. Dini toplantılar, paneller ve sohbetler düzenlenmeli; şiirler okunmalı, va’z ü nasihat dinlenmeli, ilâhîler okunmalı, dinlenilmeli.
15. Kandil gecesinin akşam, yatsı ve sabah namazları cemaatle ve camilerde kılınmalıdır.
16. Sahabe, ulema ve evliya türbeleri ziyaret edilmelidir. Bol bol dua edilmelidir.
17. Vefat etmiş yakınlarımızın, dostlarımızın ve büyüklerimizin kabirleri ziyaret edilmelidir.
18. Hayattaki manevî büyüklerimizin, üstatlarımızın, anne ve babamızın, dostlarımızın ve diğer yakınlarımızın kandilleri bizzat giderek ya da telefon ile tebrik edilmelidir.
19. Bu kandil gecelerinin gündüzlerinde mümkün olduğu kadar oruç tutulmalıdır.