Mimar Kemalettin kimdir?
20. yüzyılda yetişmiş en önemli Türk mimarlarından biridir. İstanbul’un Acıbadem semtinde 1870 yılında orta sınıf bir ailenin tek çocuğu olarak dünyaya gelen Ahmet Kemaleddin Bey, eserlerinin eşsiz güzelliği onun ne kadar büyük bir mimar olduğunu göstermektedir. Örneğin Hababam sınıfı filminin çekildiği Çamlıca Kız Lisesi Mimar Kemaleddin’in en önemli eserlerinden biridir. Mimar Ahmet Kemaleddin Bey 20. yüzyılın başlarındaki çalışmaları ile tanınan ve Birinci Ulusal Mimarlık Akımı’nın önde gelen isimlerinden olan Türk mimardır. Babası deniz subayı Ali Bey, annesi Sadberk Hanım’dır.
Mimar Ahmet Kemalettin ilköğrenimine 1875 yılında İbrahim Ağa İbtidai Mektebi’nde başlamıştır. 1881 yılında babasının görevi dolayısıyla gittikleri Girit’te Suda Tersanesi’ndeki okulda ortaöğrenimini sürdürmüş ve bir süre sonra ailesiyle birlikte İstanbul’da dönmüş ve orta öğrenimini de burada tamamlamıştır. Bu sırada mühendisliğe büyük ilgi duymaya başlayan Kemalettin, 1887 yılında 17 yaşındayken Hendese-i Mülkiye Mektebi’ne (İstanbul Teknik Üniversitesi) kaydolmuştur. 21 Mayıs 1888 yılında sanayi madalyası almıştır.
Mühendislik eğitimini birincilikle tamamlamış Olan Kemalettin 1891 yılında, yine aynı okulda öğretim görevlisi olarak Alman akademisyen Jachmund’un asistanlığına atanmıştır. Dört yıl boyunca bu görevi yürüten Mimar Kemaleddin, okul dışında özel bürosunu açarak ilk eserlerini tasarlamaya başlamıştır. 1895 yılında mimarlık eğitimini geliştirmesi için hocası Jachmund’un desteğiyle ve devlet bursuyla Almanya’ya gönderilmiş ve iki yıl boyunca Berlin’deki Charlottenburg Teknische Hochschule’ye devam etmiştir. Daha sonra ise iki buçuk yıl da çeşitli mimarlık bürolarında çalışarak tecrübe edinmiştir.
1900 yılında yeniden İstanbul’a dönmüş ve öğretim üyeliğine devam etmiştir. Hocası Jachmund’un Türkiye’den ayrılmasından sonra onun verdiği mimarlık derslerini vermeye başlamıştır.
1908 yılında “Osmanlı Mimar ve Mühendis Cemiyeti” ismiyle bu meslek dallarının Türkiye’deki ilk meslek odasını kurmuş olan Mimar Kemaleddin, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra Evkaf Nezareti İnsaat ve Tamirat Müdürü olarak çalışmalarına devam etmiştir. Mimar Kemalettin bu dönemde “Şark Demiryolları Şirketi” adına dört tren istasyonu tasarlamıştır. Şark Demiryolları Şirketi için ilk olarak Filibe Garı’nı tasarlamış olan mimar bu yapıda göstermiş olduğu başarıdan dolayı, Selanik ve Edirne Garlarını tasarlamakla görevlendirilmiş, Selanik Garı’nın sadece temelleri atılmış, Edirne Garı ise genel olarak 1914 yılında bitirilmiştir. Mimarın tasarladığı diğer bir istasyon olan Sofya Garı’nın II. Meşrutiyet’ten önce bitirilmiştir.
Mimar Kemalettin, Osmanlı mimarisinin ilkelerini incelemiş, kendi mimari üslubunu geliştirmiş ve ulusal mimari konusundaki düşüncelerini şekillendirmiş ve geliştirmiştir.1910’lu yılların başından ölümüne kadar son derece yoğun bir tempoda çalışmış, hem Türkiye’de, , hem de yurtdışında çeşitli eserler vermiştir. Mescid-i Aksa’nın restorasyonu çalışmaları için bir süre Kudüs’te kalmış ve Türkiye’ye dönüşünde yeni başkent Ankara’da kurulan yeni yapılar üzerinde çalışmalar yapmıştır.Mimar Kemaleddin, 13 Temmuz 1927’de Ankara’da beyin kanaması geçirip ölmüştür.
1 Ocak 2009’da dolaşıma girmiş olan 20 Türk Lirası banknotlarının arka yüzünde, Mimar Kemaleddin’in bir portresi ve önemli eserlerinden biri olan “Gazi Üniversitesi Rektörlük Binası” yer almaktadır.
ESERLERİ:
1. Bebek Camii inşaatı
2. Ahmet Cevat Paşa Türbesi inşaatı
3. Çamlıca Kız Lisesi inşaatı
4. Bostancı Camii inşaatı
5. Hüsnü Paşa Türbesi inşaatı
6. Yeşilköy Camii inşaatı
7. Beyoğlu Kemer Hatun Camii
8. Reşadiye Mektebi (günümüzde Eyüp Ortaokulu) inşaatı
9. Fethiye Camii Koca Sinan Paşa Medresesi restorasyonu
10. Sultan Reşad Türbesi inşaatı
11. Gazi Osman Paşa Türbesi inşaatı
12. Mahmut Şevket Paşa Türbesi inşaatı
13. Ali Rıza Paşa Türbesi inşaatı
14. Laleli Harikzedegan (Tayyare) Apartmanları inşaatı
15. İstanbul Birinci, İkinci, Üçüncü ve Dördüncü Vakıf Hanları inşaatı
16. Gazi Üniversitesi Rektörlük Binası inşaatı
17. Filibe Gar Binası
18. Edirne Gar Binası onarımı
19. Bandırma Haydar Çavuş Camii’nin yeniden inşası
20. Gazi Eğitim Enstitüsü binası inşaatı
21. İstanbul Üniversitesi kütüphanesi
22. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Müdürlüğü binası inşaatı
23. Vedat Tek tarafından başlatılan Ankara Palas projesinin son seklini vererek tamamlanması
24. Kudüs Mescid-i Aksa restorasyonu projelendirmesi (1922-1926)