Motivasyon nedir?
Modern psikolojide içgüdüsel bir güdü olarak tanımlanan ancak dış etkenlerden de etkilenen motivasyon, insanın düşüncelerini eyleme dönüştürmesinde etkili olan bir güçtür. Bireyin düşüncelerini eyleme dönüştürmesinin ardında yatan iç güç olarak da ifade edilen motivasyon, eylemleri gerçekleştirmek için gerekli olan enerji olarak da tanımlanır. Motivasyonun bireyin eylemleri için gereken enerji olarak tanımlanması sadece iç gücü değil, dış etkenleri de kapsamaktadır. Bu nedenle çevredeki güçlerin birey üzerindeki etkileri motivasyon kavramıyla ilgilidir. Zira çevresel etkilerin birey üzerinde doğrudan etkisi olmasa da, eylemler için gereken enerjiyi sağlayan iç gücün “tetiklenmesi” için oldukça önemli bir işlevi olduğu kabul edilmektedir.
Motivasyon her insan hayatında olan ve kişinin dilediklerine ulaşmasını sağlayan itici güç şeklinde de isimlendirilir. Bu itici güç doğrudan birey tarafından harekete geçirilebileceği gibi, çevresel etkilerden etkilenerek tetiklenebilir ve bu şekilde aktif hale gelebilir. Psikoloji bilimi insanların kendi kendini nasıl motive ettiği ile ilgili oldukça geniş kapsamlı incelemeler bulunur. Motivasyon kaynağı olarak ifade edilen psikolojik durumların nasıl işlediğinin anlaşılması, insanoğlunun belirlediği hedeflere ulaşmak için nasıl bir yol izlemesi gerektiğine dair önemli bilgiler edinilmesi manasına gelmektedir. Bilimsel çalışmalar motivasyonun kişilerin hissettiği fiziksel acıyı azaltabildiği ve aldığı zevki arttırabildiğini de ortaya koymuştur.
Belirli bir yönde motive edilen kişilerin fiziksel acılara daha uzun süre katlanabildiği ya da acı duyarlılığının arttığı yapılan pek çok araştırmada gözlemlenmiştir ancak bu duruma birçok farklı etkenin de etki ettiği unutulmamalıdır. Ayrıca beslenme, uyuma veya dinlenme gibi fizyolojik süreçlerin motivasyon ile kontrol altına alınabildiği de bilinmektedir. Örneğin kilo sorunu yaşayan bir kişi doğru motivasyon ile yemek yeme “güdüsünü” kontrol altına alabilmekte ve kilo verme hedefine başarılı bir şekilde ulaşabilmektedir. Yemek yemek içgüdüsel bir hareket olmasına rağmen motivasyon ile bu güdünün dereceli olarak kontrol altına alınması mümkündür.
Uzun yıllardır psikolojinin yakından incelediği motivasyonun; bilişsel, fizyolojik, çevresel ve davranışsal bir süreç olduğu düşünülmektedir. Tüm bu etkenlerle doğrudan ilişkili olan motivasyon pek çok farklı bileşenin söz konusu olduğu ve bu nedenle de kompleks bir güç olarak görülmektedir. Motivasyon denen iç gücün nasıl kullanıldığı ya da ne şekilde tetiklendiğine dair her geçen gün yeni bilgiler elde edilmesine rağmen bu sürecin tam olarak nasıl işlediğine dair kesin cevaplar henüz bulunamamıştır. Ancak yine de yapılan araştırmalar motivasyonu olumlu yönde etkileyen pek çok etkeni ortaya çıkarmayı başarmış, bu şekilde “motivasyon teknikleri” adı altında farklı uygulamalar geliştirilmiştir. Yine de bu tarz motivasyon teknikleri uygulanarak her bireyde arzu edilen motivasyon seviyesine ulaşmanın mümkün olduğu söylenememektedir.