Naftalin zararlı mı?
Naftalini hepimiz evlerimizden tanırız. Bunu kullanmayan büyüklerimiz yoktur. Ancak bunun ne kadar sağlıklı olduğu hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığımızı biliyor muyuz? Naftalin saf halde 218 derecede kaynamakta ve 80,1 derecede erimektedir. Naftalin suda çözünmediği gibi, soğuk alkolün içinde de çözünmez. Fakat naftalin sıcak eterde ve sıcak alkolde çözünür. Naftalin havada kolay süblime olma özelliğine sahiptir. Pikrik asitle beraber sağlam bir şekilde bileşik oluşturur. Bu oluşan bileşiğin erime noktası da 151 derecedir. Bu özellikten faydalanılarak, naftalin karakterize edilir. Naftalin kömür, petrol gibi fosil yakıtlarında doğal bir şekilde bulunur. Havayla karışırsa yanıcı özelliği olur. Tuvaletlerde koku gidermek, elbise dolaplarında güve gibi zararlılardan korunmak, güzel ve ferah koku sağlamak amacıyla kullanılır. Böcek ilacı yapımı ve deri tabaklanmasında içinde kullanılmaktadır. Tıp alanında da çok çeşitli ilaçların yapımında kullanılır. Ayrıca anestezi alanında da kullanıldığını söyleyebiliriz. İlk üretim zamanı 1819 tarihinde kömür katranından olan naftalin, artık petrolün katalizör ile parçalanmasından elde edilmektedir. Kömür katranının fraksiyonlu destilasyonu yoluyla elde edilen, 170-230 derece arasında olan orta yağda naftalin vardır. Bunun dışında fenol ve piridin bazı vardır. Bu yağdan kristallendirilerek alınan naftalin, sodyum hidroksitle muamele edilir ve fenolden kurtarılır. Daha sonra erimiş haldeki seyreltik sülfat asitle muamele edilir ve diğer safsızlıklardan kurtarılır. En son destilasyon ve sublimasyona tabi tutularak, iyice saflaştırılır.
Saf naftalinin bileşimi nedir?
Saf naftalin 1826 tarihinde belirlenmiştir. Moleküler formülü C 10 H 8 olan naftalinde, iki tane karbona hidrojen bağlı değildir. Bu karbonlar arasındaki çift bağların yeri, sabit değildir. Bu bağlar titreşim halinde yer değiştirirler.
Naftalinle temas etmek zararlı mıdır?
Uzun süreli naftaline maruz kalma ve bununla temasta bulunmak insan sağlığı için oldukça zararlıdır. Solunumun olduğu ortamda naftalinin bulunması bile zararlıdır. Uzun süre temas etme ya da soluma vücuttaki kırmızı kan hücrelerine zarar verir. Bu durumda kişilerde halsizlik, cilt solgunluğu, bitkinlik gibi kansızlık belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olur. Bundan başka mide bulantısı, ciğerlerde hasar ve kusma gibi etkiler de görülebilir. Gözlerde tahrişe sebep olabilir. Solunumun etkisiyle vücuda girip, iç organlarda farklı zararlara yol açar. Ayrıca sigaranın içinde bulunan maddelerden biri olduğu için, insanlarda sigara gibi bağımlılık yapma özelliği bulunur. Uzun bir süre naftalinle temas halinde olan giysilerin kullanılmadan önce iyice yıkanması gerekir. Naftalin kullanımının dozunun iyi ayarlanması gerekir. Özellikle evlerde kullanırken, solunum yoluyla zarar görülmemesi için buna dikkat edilmelidir. İnsan sağlığına zararlı olmayacak biçimde kullanılırsa, naftalin kullanım amacına ulaşabilir.