Naima kimdir?

Naima tam adıyla Mustafa Naima en meşhur Türk tarihçisi ve Vakanüvisi olarak bilinmektedir. 1655 yılında Halep’te dünyaya gelmiştir. Babası babası Halep eşrafından olan Naima ,ilköğrenimini doğduğu yer olan Halep’te tamamladıktan sonra genç yaşta İstanbul’a gelerek 1682 yılında Sarayı Atik baltacılar ocağına girmiştir.İstanbul’da enderuna devam etmiştir. Divan-ı Humayun katibi olduğu sıralarda Tarih incelemeleri yaparak tarihçiliğe ilk adımını atmıştır. Kalaylı Koz Ahmet Paşa’nın divan efendiliğine yükselen Mustafa Naima, 1700 tarihinde, Amcazade Hüseyin Paşa’nın kendisine verdiği, Şarihülmenarzade Ahmed Efendi’nin tarih müsvettelerine dayanarak, Vakanüvis olarak kitabını kaleme almaya başlamıştır.

Naima Anadolu baş muhasebeciliğine yükselmiş ancak devrin ileri gelenleri hakkında eleştirel sözler söylediğinden dolayı 1706 yılında Hanya’ya sürülmüştür. Eşinin isteği üzerine, sürgün yeri Bursa olarak değiştirilmiştir. Sürgünde geçen bir yılın sonunda Naima, Çorlulu Ali Paşa’nın izniyle İstanbul’a gelmiştir. Tekrar devlet hizmetine alınan Mustafa Naima, Çorlulu Ali Paşa tarafından Mora Seferine götürülmüştür.
Naima; defter eminliği görevini yürüttüğü Mora’nın Patras kasabasında hastalanarak 1716 yılında 61 yaşında iken öldü ve burada bulunan tek caminin avlusuna gömüldü.

Naima’nın temel eseri Naima Tarihi olarak da tarihle ilgilenen herkes tarafındanbilinen Ravzatü’l-Hüseyn fî hulâsati ahbâri’l-hafikayn adlı eserdir. Eserini 1574 yılından başlatıp 1651 yılına kadar getiren Mustafa Naima; olayların iç yüzünü aydınlatan, genel olarak sade fakat nükteli ve değerli ayrıntıları içeren bu güzel eseriyle bir dönemin tarihini ve aynı zamanda sosyal hayatını anlatmıştır. Bu büyük eser, Naima Tarihi olarak bilinmektedir. Naima Tarihii’ne konu olan yıllar, Osmanlı İmparatorluğu’nun en zayıf zamanlarına denk gelmektedir. Naima; canlı ve zarif üslubuyla o yılları önümüze sererken yalnızca tarihçiliğindeki ustalığı değil, yazarlığındaki gücüde ortaya koymuştur.

Naima’nın anlatmış olduğu bazı hadiseler; yönetimin onun kalemine değer verip işine karışmadığını açıkça ortaya koymaktadır. III. Mehmet’in, tahta geçtiğinde 19 erkek kardeşini nasıl idam ettirdiğini açık bir şekilde anlatmıştır.

Naima Tarihi’nde III. Mehmet’in, düşmanını küçük görmesi konusuda işlenmiştir. anlatılmıştır. III. Mehmet, Avusturya seferine çıkmış ve Osmanlı Ordusu, Haçova’da durmuştu.

Naima, tarihçiliğe yepyeni bir stil getirmiştir. Renkli ve çekici bir üslubu olan Naima olayları sosyal çevre ile beraber görüp anlatmıştır. Halkın ve memleketin durumu hayatı Naima’nın eserinde açık bir şekilde sergilenmiştir. Padişah ve sadrazamların eksiklerini, hatalarını güçlü bir dille tarzıyla kaleme almıştır. Naima, tarih olaylarının ve bunlarda rol oynayan şahısların iç dünyalarına da girerek yepyeni bir tarih edebiyatı ve sanatı meydana getirmiştir. Bu eser, tarihimizi anlatan en değerli eserlerinden biridir. Naima’nın bu muhteşem eserini ilk defa İbrahim Müteferrika, iki cilt olarak basmıştır. Daha sonra bu eser, altı cilt olarak yeniden yayınlanmıştır. Naima Tarihi, Osmanlı tarih eserleri içinde önde gelen tarih kitaplarından biridir.

Naima eserde o güne kadarki Osmanlı tarihçilerin¬de görülen her yılın önemli olaylarını kronolojik bir sıralama biçimindeki tarih yazımı anlayışına karşı çıkmış, yapıtında olayların sebep ve sonuçları, birbirleriyle ilişkileri üzerinde durmuştur. Eserinin girişinde İbn Haldun’un tarih görüşünü benimsediğini ifade eden Naima Osmanlı tarihini bu görüş doğrultusunda yo-rumlamıştır. Naima Tarihi adlı eserinde 17. yüzyıl Osmanlı toplumunu, ayaklanmaları, savaşları, devlet adamlarının kişilik özelliklerini, özel törenleri objektif olarak anlatmıştır.