Nazal polipler nedir?
Nazal polipozis, burun tıkanıklığı durumunda ayırıcı tanısı yapılması gerekli olab son derece önemli bir antitedir. Hastalarda burun tıkanıklığının yanı sıra, burun akıntısı, postnazal akıntı, koku ve tat hissinde kayıp ve yüz ağrısı gibi çeşitli şikayetler de bulunabilir. Nazal polipler bilhassa endoskopik muayene ile kolaylıkla tanınabilmektedir.
Nazal polipler, sinüs ve geniz yolundaki mukus zarının iltihaplanması sonucu ortaya çıkmaktadırlar. Polipler, burun deliklerinden boğaz bölgesinin aşağısına kadar uzanabilirler. Bu tip oluşumlar, geniz yolunun tıkanmasına yol açabilirler.Nazal polipler, kronik hastalıklar sonucu sık sık ortaya çıkar ve uzun süre kalabilirler. Hatta, bu oluşumlar, tıbbi tedavi ya da cerrahi müdahale ile yok edildikten sonra tekrar büyüyebilir.
Poliplerin nasıl oluştuğu ve oluşmasında hangi mekanizmaların etkin olduğu henüz tam olarak bilinmemektedir. Burun ve sinüsleri döşeyen yüzeysel dokudaki çeşitli nedenlere bağlı olarak meydana gelen hasar ve bunun süreklilik kazanması en olası sebeptir. Hasara sebep olan en önemli etkenler iltihabi durumlar ve allerjidir. Birtakım zararlı maddeler ile devamlı olarak temas edilmesi veya solunması ya da bazı kalıtımsal sebepler de polip oluşumunda önemli rol oynayabilmektedir. Polip oluşumuna neden olan bu koşullar tek başlarına veya hepsi bir arada olabilir.
Nazal polipler, burun içinden geçen havanın akımını engelleyerek burun tıkanıklığına neden olurlar. Ayrıca eşlik eden başka bir hastalık olup olmamasına bağlı olarak kıvamı ve rengi değişen burun akıntısı da görülebilir. Bu akıntının büyük bir kısmı genizden aşağıya doğru olur ve “astım” hastalığının ağırlaşmasına veya astım krizlerine yol açabilir. Burundan alınan hava engellendiğinden dolayı koku alma duyusu kaybolabilir veya azalabilir. Sinüslerin dolu olmasına bağlı olarak veya iltihabi durumlardan sonra baş ağrısına sebep olabilirler. Netice olarak ağızdan soluma eylemine bağlı olarak horlama ya da uyku apnesi, sık boğaz hassasiyeti ve iltihaplanma, nezle ve gribin uzun sürmesi gibi bazı şikayetler olabilir.
Nazal polipler; kronik sinüzit, alerjik rinit, astım ve aspirin alerjisi gibi bazı solunum yolu hastalıkları ile birlikte görülebilir. Burun polipleri, alerjik rinit ve alerjik astıma kıyasla, non-alerjik rinit ve non-alerjik astımla birlikte daha sık olarak görülür. Nazal polipler immün hastalıkların bir belirtisi de olabilmektedir. Örneğin nazal polipler, bazen çocuklarda kistik fibrozun işareti olabilir. Genellikle nazal polipler, nüfusun yaklaşık % 4’ünde ortaya çıkar.
Nazal polipi olan insanların birçoğu, tipik alerji ilaçlarıyla geçmeyen, şiddetli burun tıkanıklığından şikayetçi olmaktadır Bunun yanı sıra şu belirtiler de görülebilmektedir.
1. Saydam ya da renkli burun akıntısı
2. Koku ve tat alma duyusunun azalması ya da tamemen kaybolması
3. Baş ağrısı
4. Sinüs basıncı
Yüz ağrısı burun polipleri olanlara göre kronik sinüziti olan insanlarda daha çok yaygındır. Ciddi bir nazal polip sorunu olanlarda, burun delikleri içinde polipi görmek mümkündür. Bu yapılar jöle kıvamında bir görünüme sahiptirler. Uzun süreli burun polipleri, burun köprüsünün genişlemesine neden olabilir ve bu durum sonunda gözler, birbirinden ayrılmış şekilde görünebilir.
Bazı durumlarda, uzman hekimler burun yollarını inceleyerek nazal polip tanısı koyabilir. Bu muayene esnasında, burun pasajını daha iyi gözlemlemek için ucunda küçük bir kamera bulunan bir aletle nazal endoskopi yapılabilir. Sinüs BT (“cat scan”) bir tanı koymak için gereklidir. Bazı durumlarda bilgisayarlı tomografi ile sinüslerin durumuna bakılması gerekebilir. Nazal polipi olan kişilerde, durumla ilişkili hastalıklar sık görüldüğünden dolayı daha ileri tetkikler de gerekebilir.
Nazal polipler, medikal ve cerrahi yöntemlerle tedavi edilebilmektedir. Ağır vakalarda, burun polipleri ve beraberindeki sinüs enfeksiyonunu kaldırmak için sinüs cerrahisi gereklidir. Ayrıca hastaların en az üçte birinde nazal polip tekrardan büyümeye meyilli olduğundan cerrahinin aşırı kullanımından kaçınılmalıdır.