Necil Kazım Akses kimdir?
Necil Kazım Akses 6 Mayıs 1908’te doğmuş olup, 16 Şubat 1999 tarihinde vefat etmiştir. Türk Beşleri içinde yer almış, ünlü bestecilerden biridir.
Babası Harbiye Nezareti Posta Müdürlüğü, annesi ise ebebiyat öğretmenliği yapmakta olan Necil Kazım Akses, yedi yaşındayken keman dersi almaya başlamıştır. Orta öğrenimini İstanbul Lisesi’nde tamamladıktan sonra kendi imkanları ile Avusturya’ya gitmiştir. Viyana Devlet Müzik ve Temsil Akademisinde başladığı eğitimine sonradan edindiği devlet bursu ile devam etmiştir. Burada Walter Kleinecke ve Joseph Marx’in öğrencisi olmuştur. Viyana’da yüksek lisans yapmaya başladığı dönemde eşanlı olarak Prag Devlet Konservatuvarına da devam etmiştir. Joseph Suk ve Alois Haba gibi ünlü hocalardan ders almıştır. Yüksek kompozisyon ve mikrotonal müzik alanında aldığı bu ileri eğitimlerden sonra yurda dönmüştür.
Atatürk’ün Ankara’ya gelişinin 15. yılı şerefine kendisinden bir beste yapması istendiğinde “Bayönder” adlı operayı bestelemiştir.
“Devlet sanatçısı” unvanının ilk kez verilmeye başlandığı 1972 yılında bu unvanın verildiği ilk 11 kişiden biri Necil Kazım Akses olmuştur.
Atatürk’ün doğumunun yüzüncü yılı için 1981’de yazdığı “Barış İçin Savaş” adlı senfonik şiiri Atatürk Sanat Armağanı’na layık görülmüştür. Necil Kazım Akses’in aldığı diğer ödüllerden bazıları ise şu şekildedir:
- Yaratıcı Hizmet Ödülü (Almanya, 1957)
- Cavalliere Officiale Unvanı (İtalya, 1963)
- Commondatore Madalyası (İtalya, 1973)
- Habib Burgiba Sanat Kültür Madalyası (Tunus, 1973)
- And Vakfı Onur Ödülü Altın Madalya (Türkiye, 1992)
- İstanbul Üniversitesi Fahri Doktora Unvanı ( Türkiye, 1998).
Necil Kazım Akses müzikle ilgili her dönemin söylemlerinden yararlanan, Türk Beşleri içinde yenilikleri denemeye ve kullanmaya en açık üye olarak anılmaktadır.
Necil Kazım Akses’in eserlerinden bazıları ise şu şekildedir:
- Ankara Kalesi
- Ballad
- Poem
- Itri’nin Nevakari Üzerine Scherzo
- Birinci Senfoni
- İkinci Senfoni
- Keman Konçertosu
- Yaylı Çalgılar Dörtlüleri
(Buraya kadar olan eserler yurtdışında bestelenmiş olan eserlerdir.)
- Şiir ve Müzik
- Senfonik Destan
- Solocular Geçiti
- Bir Divandan Gazel
- On Türkü
- Ellinci Yıl Marşı
- Portreler
- Çiftetelli
- Dördüncü Senfoni
- Beşinci Senfoni
- Üç Şiir
- Minyatürler