Neden siyer öğrenmeliyiz?

Siyer hikâyeleri, içlerinde birçok mucizeyi ve ders alınması istenen olayları barındırmaktadır. Bir kayanın yarığından çıkan Salih’in devesi, İsa’nın dirilmesi ve göğe yükseltilmesi, Adem ile Havva’nın Cennetten kovulduktan sonra Arafat buluşması, Muhammedin doğum mitosu, Miraç, mucizeler, kerâmetler, ilahi yardımlar, kâfirlerin cezalandırılmaları, Fil Vakası, tufan, Ay’ın yarılması, güneşin doğuşu veya batışının bir kişi hatırına (Ali ve Muhammed) geciktirilmesi, balığın Yunus’u yutması, şeytan taşlama, İbrahim’in ateşe atılıp ateşin suya dönüşmesi, Gökten kurbanlık koç indirilmesi, Ay’ın ikiye bölünmesi vb. örnekler verilebilir.

Siyerin konusu; Hz. Peygamberin doğumu, çocukluğu, gençliği, evliliği, aile hayatı, elçi olarak görevlendirilişi, İslam dinini tebliğ etmesi, hicreti (göç), insanlar arası ilişkileri, katıldığı savaşlar ve ölümüne kadar olan bütün olaylardır. Siyer ilminin amacı, Hz. Muhammed’in peygamberlik dönemindeki faaliyetlerini temel kaynaklardan doğru bir şekilde tespit etmek, tanıtmak ve iyi anlaşılmasını sağlamaktır. Siyer ilminin temel kaynaklarına gelince birinci derecede kaynak Kur’an-ı Kerim’dir. İkinci derecede kaynak Hz. Peygamberin hadisleri ve sonradan yazılan siyer kitaplarıdır.

Çoğul şekli siyer olan siret kelimesi, sözlükte “tavır ve hareket, hayat tarzı, gidişat, yol, tabiat, tedbir ve idare” anlamlarına gelmektedir. Kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim’de bir yerde Hz. Musa’nın asasının mucize eseri yılana dönüşmesi olayı anlatılırken kullanılır. Tâhâ Sûresi’nde “(Allah) ‘Ey Musa! Şimdi onu (asanı) yere at’ dedi. Bunun üzerine onu yere attı; bir de ne görsün! O, hızla sıvışan bir yılan oluvermişti. ‘Onu tut’ dedi ve ‘korkma!” Biz onu ilk haline/şekline döndüreceğiz.” denilmiştir. Ayette geçen, “Biz onu ilk haline döndüreceğiz.” cümlesinde siret sözcüğü, “hal, şekil, vaziyet” anlamlarında kullanılmıştır. Hadislerde ise yine sözlük anlamlarına uygun bir şekilde, “tedbir, tavır ve hareket tarzı” anlamalrında kullanılmıştır. Örneğin Hicretin 6. yılında Hz. Peygamber (sas) Devmetü’l Cendel Serriyye’si için Abdurrahman b. Avf’ı komutan tayin ettiği zaman ona şöyle buyurmuştu: “Ey Avf’ın Oğlu! Onu (sancağı) al! Hepiniz Allah yolunda gaza edin ve Allah’a inanmayanlarla savaşın, bununla beraber ganimete hıyanet etmeyin, kimsenin uzuvlarını kesmeyin, çocukları öldürmeyin. Bu Allah’ın ahdidir ve aranızda bulunan Peygamberi’nin siretidir yani hareket tarzıdır.” Sözlük anlamları böyle olan siyer kelimesi, ıstılahî olarak, “Hz. Peygamber’in (sas) doğumundan ölümüne kadar bütün hayat hikâyesini ve tercüme-i halini yani ahlakını, şemâilini, delâilini, mucizelerini, nesebini konu edinen ilmin adıdır.” Bir Müslüman için Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’in hayatına ve O’nun dünyasına ait her hatıranın çok önemli bir yeri vardır. Çünkü Hz. Muhammed en güzel örnek, en kâmil misal, en doğru rehberdir. Rabbimiz birçok ayette, Resûlullah’a ittibânın/itaatin gerekliliğine ve önemine vurgu yapmış, O’nun rehberliği olmazsa dinin gerçek manada kemale eremeyeceğini belirtmiştir. Efendimiz de, “Sarıldığımız müddetçe asla dalalete sapmayacağımız” iki büyük emanetten birinin Kur’an, diğerinin ise kendi sünneti olduğunu beyan etmiştir.

Siyeri şu nedenlerden dolayı öğrenmek gerekiyor:
1. Rabbimiz emrettiği için,
2. Rabbimizi daha iyi, daha doğru ve daha kapsamlı anlamak ve tanımak için,
3. Kuran’ın ne dediğini ve ne demek istediğini daha iyi anlamak için,
4. Siyerin sahibinin değer ve kıymetini doğru bir şekilde kavramak için,
5. İslam’ın, imanın, ihsanın ve ihlâsın değer ve kıymetini öğrenmek için,
6. Hadisi, sünneti ve tarihi doğru bir şekilde anlamak için,
7. İdeal bir insan olmanın ve ideal bir mümin olmanın yollarını öğrenmek için,
8. Her zamanın, her mekânın ve her olayın karşısında en doğru kametin/duruşun ne olduğunu öğrenmek için,
9. Peygamber Efendimiz’i (sas) hakkı ile sevebilmek ve hakkı ile o’na ittiba edebilmek için,
10. Hz. peygamber (sas) gibi terbiye olmak ve o’nun gibi terbiye etmek için,
11. Rabbanî ve nebevî yolun yöntem ve gerekliliğini öğrenmek için ,
12. Nebevî yolda ahlakın ne kadar önemli ve vazgeçilmez olduğunu öğrenmek için,
13. İnsanın en büyük problemlerinden biri olan değerler sıralamasının, en doğru halinin ne olduğunu öğrenmek için,
14. Büyük hedeflerin büyük emellerle, büyük emellerin ancak büyük fedakârlıklarla kazanıldığını öğrenmek için,
15. Risalet davasının mesajlarının nasıl büyük bir potansiyel ihtiva ettiğinin farkına varmak için,
16. Ümitlerin bir kez daha yeşermesini sağlamak için,
17. Geçmişten ilham alarak, bugünü ihya, yarını inşa etmenin yollarını öğrenmek için,
18. Dünyayı dönüştürecek imkânların ilkelerini öğrendiğimiz gibi, ahiretin mamur edilmesinin yollarını da öğrenmek için,
19. Siyerin sahibi ile aramızdaki zaman ve mekân farklarına aldırmadan beraber yaşamak için,
20. Siyerin sahibi olan Peygamber Efendimiz’e yüzlerce vefa borcumuzdan hiç değilse bir kaçını ödemeyebilmek için siyer öğrenmeliyiz.