Nietzsche kimdir?

Tam adı “Friedrich Wilhelm Nietzsche” olan ve günümüzde modern felsefenin en önemli isimlerinden biri olarak kabul edilen Nietzsche, dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de en çok “Tanrı öldü” sözüyle bilinmektedir. Birçok insanın t-shirtlerine yazdırdığı, poster yaparak duvarına astığı veya rozet olarak bir aksesuar şeklinde yanında taşıdığı bu ünlü sözün sahibi olan Nietzsche, kendine ait birçok farklı fikir geliştirmiş Alman bir “varoluşçu” filozoftur. 1844 yılında dünyaya gelen günümüzde Postmodernizmden Alman felsefesine, postyapısal felsefeden psikanalize pek çok farklı ekolle birlikte anılan Nietzsche, tartışmasız Batı felsefesinin en önemli ve en üretken isimlerinden biridir. Bilinçaltına dair fikirleri günümüzde dahi ilgi çekmekte ve kendi adıyla anılan Perspektivizm kavramıyla felsefenin yöntemsel konumuna dair fikirler ortaya atmıştır.

Yaşadığı dönemin felsefi bakış açısından tamamen farklı olan ve bu nedenle de kısa süre zarfında felsefe çevrelerinin dikkatini çeken Wilhelm Nietzsche, insan akılcılığını esas alan felsefi düşünceler geliştirmiştir. Tanrı’nın uzun süre öldüğünü iddia eden Nietzsche, insanoğlunun yaşamında dünya denen bu yalnız gezegen kadar tek başına kaldığını söylemiştir. Nietzsche’e göre insanoğlu artık Tanrı’dan bir şeyler istemek ve yüce bir gücün kendilerine vereceği büyük nimetlerin hayalini kurmayı bir kenara bırakmalıdır. Bu nedenle insanların dünya yaşamına odaklanmasını ve Tanrı’dan bekledikleri istekleri bizzat kendilerinin gerçekleştirmeye çalışmasını dile getirmiştir. Bu durumun Nietzsche tarafından “düşünce ile yaşam arasında bağlantı kurma” olarak da ifade edilir.

İnsanlığın ilerlemesine dair fikirler de ortaya atan Nietzsche, toplumu “sürü ve egemenler” olarak iki temel sınıfa indirgemiştir. Kendi düşüncesine göre sürü kategorisine giren insanların bir kısmı egemen kesimin ülküleri doğrultusunda feda edilebilir. Zira Nietzsche’e göre; sürü olarak tanımlanan bu insanların bu dünyadaki amacı da zaten “güçlü olduğunun bilincinde olan ve çevresindeki gerçeklikleri kendi aklını kullanarak ayırt edebilen” egemen insanların amaçlarına hizmet etmektir. Bir başka değişle Nietzsche, egemen insanı gerçekliği kendi başına saptayabilen ve güçlü olmaya doğuştan iradesi olan kişi olarak tanımlamaktadır. Nietzsche insanoğlunun asıl amacının yaşamaya devam etmek değil, daha fazla güç elde ederek konumunu yüceltmek olduğunu düşünmüştür.

Din felsefesinden bilimsel görüşe, çağdaş ve popüler kültürden ahlak felsefesine birçok farklı alanda yazılar yazan ve görüşlerini ifade eden Nietzsche, modern felsefede özellikle postmodernizm ve egzistansiyalizm alanlarında etkili olmuştur. Ahlak felsefesinin temel konularından olan “iyi ve kötü” üzerinde de birçok görüş dile getiren Nietzsche, iyinin ve kötünün “neye ya da kime göre” nitelendirildiği soruna da cevap aramıştır. Tüm değerlerin bir “görecelilik esasına göre” ele alınması gerektiğini savunan Nietzsche, günümüzde “psikolog olan ilk filozof” olarak da tanınmaktadır. Analitik felsefe üzerinde farklı alternatif görüşler de dile getiren Wilhelm Nietzsche, 1900 yılında yaşama veda etmiştir.