Nüfus sayımı neden yapılır?
Bilinen insanlık tarihinin ilk dönemlerden bu yana farklı amaçlar için de olsa toplumları oluşturan bireyler hakkında çeşitli bilgiler araştırılmış ve kayıt altına alınmıştır. İnsanoğlunun sosyal bir varlık olması nedeniyle topluluklar oluşturarak bir arada yaşaması ortaya devlet kavramını çıkarmış ve böylece ilk vergilendirme sistemleri kurularak vergi hükümlüleri saptamak üzere araştırmalar yapılmıştır. Değerli malların ve toplumda vergi ödeyecek bireylerin belirlenmesi için yapılan kayıt çalışmalarının amacı nüfus sayımı yapmak olmasa da, bu tür uygulamaların medeniyet tarihinde insanlar hakkında bilgilerin araştırılmasına yönelik ilk çalışmalar olduğu söylenebilir. Günümüzde nüfus sayımı yapılmasının temel amacı ise insanların yalnızca sayısını belirlemek değil, toplumu oluşturan bireylerin niceliklerinin de saptanmasıdır.
Meslek gruplarının belirlenmesi, eğitim seviyesinin tespiti, ailelerin yapısı, çocuk nüfusun belirlenmesi, coğrafi yerleşim dağılımı gibi birçok farklı amacı olan nüfus sayımları özellikle sosyoloji biliminin yakından incelediği alanlar arasındadır. Günümüzdeki nüfus sayımı kavramı ilk olarak 17. yüzyıldan itibaren gelişmeye başlamış ve daha önce yapılan vergilendirmeye yönelik çalışmaların aksine toplumun yapısının öğrenilmesine yönelik çalışmalar şekillenmeye başlamıştır. 17. yüzyıldan itibaren Avrupa merkezli yaşanan teknolojik ve ekonomik gelişmeler, toplumların sayısı ve özelliklerine yönelik bilgilerin araştırılmasına yönelik bir görüşün belirmesine neden oldu. Avrupa’da yer alan farklı toplumların gerek nüfus gerekse de eğitim düzeyi açısından birbirleri ile kıyaslanmasını sağlayan ilk nüfus sayımlarının kapsamı kısa süre içinde gelişti.
Nüfus sayımı ile ilgili en önemli noktalardan biri de, sayıma takılan bireylerin verdiği kişisel bilgilerin devlet güvencesi altına alınmasıdır. Kendileri ve aileleri hakkında özel bilgileri paylaşan bireylerin bu bilgilere yetkili olmayan kişilerin ulaşamayacağını bilmesi, toplum genelinde nüfus sayımlarına olan güveni arttırmış ve bunun sonucunda da sayımlara katılım oranı yükselmiştir. Günümüzde her ülke için toplum yapısını oluşturan dinamiklerin belirlenmesi açısından büyük önem taşıyan nüfus sayımının düzenli aralıklar ile yapılması gerekir.
Nüfus sayımının düzenli periyotlar ile tekrarlanması veri akışının daha detaylı hale gelerek yapılan analizlerin derinlik kazanmasını sağlar. Ülkeler açısından önemli olan nüfus sayımı ayrıca medeniyet tarihinin gelişim sürecinin incelenmesi açısından da gereklidir. İnsanların refah seviyeleri, eğitim düzeyleri, çalışan nüfusun belirlenmesi ve daha pek çok konuda sosyologların araştırmalarına kaynak sağlayan nüfus sayım verileri, toplumun genel görünümünün resmedilmesini sağlar. Tarihsel gelişim süreci içinde insanoğlunun eğilimlerinin belirlenmesine de büyük katkı sağlayan nüfus sayımının düzenli aralıklarla yapılması, bu gelişim sürecinin daha kapsamlı bir biçimde takip edilmesine yardımcı olmaktadır.
Rahnansaika