Öksürük otu nedir, ne işe yarar?

Öksürük otu, öksürüğü tedavi etmek için kullanılan, papatyagiller familyasından olan çok yıllık otsu bir bitkidir. Halk arasında Tussilago farfara, öksürük otu, kabalak olarak bilinir. Avrupa, Asya, Kuzey Afrika ve Amerika’da yetişebilen şifalı bir bitkidir. Eski dönemlerden beri öksürük tedavisinde, bronşit, astım gibi akciğer rahatsızlıklarında, cilt rahatsızlıklarında ve besin maddesi olarak kullanılan bir bitkidir. Tıbbi olarak bitkinin çiçekleri ve yaprakları taze ya da kurutularak kullanılır. İçeriğinde tanin, flavonoitler, musilaj, pirolizidin alkoloid, steroidler ve triterpenler gibi farklı maddeler bulunur. Saklama koşullarına dikkat edilmesi ve ışık almaması gerekir. Bitkinin yapraklarından evvel çiçeklerinin açması en belirgin özelliklerindendir. 10-30 cm kadar uzayan bitkide uzun sapın üstünde tek tek açan sarıçiçekler vardır. Yaprakları yeşil renkli, altları gri renkte ve kenarları dişli yapıdadır. Üstü beyaz renkli olan, sık ve uzun tüylerle kaplıdır. Yere dökülen tohumları etrafa dağılıp çoğalmasını sağlar. Çiçekleri tam olarak açılmadan toplanıp, gölgede kurutulmalıdır. Yaprakları ilkbahar sonlarından yaz başına kadar toplanıp, önce kıyılmalı ve gölgede kurutulmalıdır.

Öksürük otunun kullanıldığı yerler ve etkileri nedir?

Bitkinin içeriğinde bulunan az orandaki pirolizidin alkoloidler anti bakteriyel özellikte, kansere sebep olan ve karaciğer için toksik etkilere sahip olan bir maddedir. Bu nedenle özel yetiştirilmiş olanların kullanılması gerekir. İçeriğindeki müsin polisakkaritlerin antienflamatuar ve yatıştırıcı etkileri vardır. Yaprak ve çiçek bölümleri tıbbi olarak kullanılır. Astım, bronşit, zatürre, boğmaca gibi rahatsızlıklarda, boğaz ve ağız iltihaplanmasında, akut solunum yolu enfeksiyonlarında, ses kısıklığı durumunda oral olarak alınır. Solunarak kullanıldığında göğüs hırıltısı ve öksürüğün geçmesine katkı sağlar. Öksürük otunun kan sulandırıcı etkisi olduğu belirlenmiştir. Bunun dışında antienflamatuar özelliğinin, antioksidan özelliğinin ve sinir sistemini koruyan yapısının olduğu belirlenmiştir. İçeriğindeki tussilagon maddesi solunum sistemi üzerinde ve kalp ile dolaşım sisteminde uyarıcı özelliklere sahiptir. Bu nedenle astım tedavisinde etkili olan bir bitkidir.

Öksürük otu nasıl kullanılır?

Bitkiden hazırlayacağınız çayı, kaynayan suya 1,5-2 gram ot koyarak, 5-10 dakika daha kaynatarak hazırlamalısınız. Çayı günde bir kaç defa içilebilirsiniz. Çay olarak içilmediğinde, oral yolla kullanılabilir. Günlük olarak öksürük otu 4,5-6 gram tüketilmelidir. Bu dozu aşmamaya dikkat etmelisiniz.

Öksürük otunun yan etkileri nedir?

Toksik özellikleri olduğundan, bitkinin oral yoldan alınması her zaman güvenli değildir. Özel olarak uygun şekilde yetiştirilen bazı varyasyonlarının içinde pirolizidin alkoloidler olmadığından, sadece bunların kullanımı güvenli olur. Üzerinde pirolizidin alkoloid içermediğine dair ibarelerin olduğu ürünleri kullanmak tercih edilmelidir. Hamileler ve emziren bayanların tüketmemesi gereken bir bitkisel üründür. Bunların etkisinde kalan kişilerde karaciğer sirozu ve karaciğerde büyüme görülebilir. Siroz kişilerde karın ağrısı, kusma, diyare ve mide bulantısı belirtileri verip, karın bölgesinde sıvı birikimine sebep olabilir. Bitkinin kullanımına başladıktan sonra geçen bir kaç hafta içinde, karaciğerde sertleşme ve büyüme belirtileri görülebilir. Bunun dışında papatyagiller ailesinden olan bitkilere karşı alerjik yapısı olan kişilerin kullanmaması gereken bir bitkidir. Alerjik reaksiyonların ortaya çıkmasına neden olabilir. Fazla miktarda kullanılırsa, yüksek tansiyon ilaçlarını kullanan hastalarda ters etkileşime neden olabilir. Mevcut karaciğer hastalıkları bulunan kişilerin hastalıklarını daha fazla ağırlaştırabilir. Ayrıca düzenli olarak kullanılması gereken bazı ilaçlarla da etkileşime girebilir.