Oktay Rifat kimdir?

Ünlü şairlerimizden Oktay Rifat HOROZCU 10 Haziran 1914 tarihinde Trabzon’da dünyaya geldi. Babası şair Samih Rıfat’tır. Doğduğu zaman babası Trabzon valisiydi. Annesi ise Hasan Enver Paşa’nın kızı Münevver Hanım’dır. Oktay Rifat, 1925 ile 1932 yılları arasında Ankara Erkek Lisesi’nde okudu. Melih Cevdet ve Orhan Veli ile tanıştı. Üç arkadaş, okulda “Sesimiz” adlı dergiyi çıkararak şiirlerini yayımladılar.

1932 ile 1932 yılları arasında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okumuş ve mezun olduktan sonra devlet sınavını kazanarak Maliye Bakanlığı adına Paris’e gönderildi. Rifat İkinci Dünya Savaşı’ndan dolayı doktora çalışmasını tamamlayamadan Türkiye’ye geri dönmek zorunda kaldı. Bir süre Maliye Bakanlığı’nda çalışan şair daha sonra Basın Yayın Genel Müdürlüğü’nde çalıştı. Serbest avukatlık da yapan şair İstanbul’a yerleşerek avukatlığını orada devam ettirmiştir. Daha sonra Devlet Demir Yolları’na girdi ve emekli olana kadar bu kurumda çalışmaya devam etti.

Oktay Rifat Cumhuriyet dönemi şiirimizin köşe taşlarından biri olarak kabul edilmektedir. Ankara Erkek Lisesi’ndeki öğrenci iken şiir yazmaya başlamıştır. 1936 yılında ilk şiiri Varlık dergisinde yayınlandı. Bu şiirlerinde hece veznini kullanmış olan şair daha sonra serbest vezni kullanmayı tercih etmiştir. Oktay Rifat ünlü şairlerimizden Orhan Veli ve Melih Cevdet Anday ile birlikte Türk şiirine damgası vurmuş olan Garip akımının öncülerindendir. Garip dönemi şiirlerinde şair, kentte yaşayan sıradan insanların günlük hayatlarına lirik ögeyi devre dışı bırakacak şekilde yaklaştı, gücünü şaşırtıcı buluşlardan, alay ve yergiden alan, yalın bir dille bir çok kısa şiirler kaleme aldı. Aile, Yeditepe, Yaprak, Yeni Dergi gibi dergilerde yayınlanan şiirleriyle daha çok etkili oldu. Sonraları bir yandan Garip çizgisini sdevam ettirirken bir yandan da geleneksel biçimleri denedi. Şair “Perçemli Sokak” adlı kitabıyla “İkinci Yeni” anlayışına yöneldi. Türkçe’nin ses zenginliğini, geniş bir sözcük dağarcığıyla kullanmıştır. “Aşk Merdiveni” adlı şiir kitabını 1958 yılında yayımladı.

1960’lı yılların başında Latin ve Yunan ozanların mitoloji kitaplarınıTürkçeye çevirdi. 1969’da “Şiirler” adlı kitabıyla Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü’nü aldı. Bu tarihten sonra tiyatro ve roman çalışmalarına ağırlık vermeye başladı. “Oyun İçinde Oyun”, “Zabit Fatma’nın Kuzusu”, “Atlar ve Filler”, “Yağmur Sıkıntısı”,”Kadınlar Arasında”, “Birtakım İnsanlar” ve “Çil Horoz” adını verdiği oyunları kaleme aldı. Şair Melih Cevdet Anday ile birlikte “Kıskançlar” adlı oyunu kaleme aldı. 1976 “Bir Kadının Penceresi’nden” adlı ilk romanını yayımladı. 1980 yılında “Danaburnu” adlı kitabıyla Madaralı Roman Ödülü’nü kazandı. “Bir Cigara İçimi” adlı şiiri aynı yıl Sedat Simavi Vakfı Ödülü’nü, 1984 yılında ise “Dilsiz ve Çıplak” adlı kitabıyla Behçet Necatigil Şiir Ödülü’nü aldı.
Fransızca çevirmeni Sabiha Rıfat ile evlenmiş olan Oktay Rifat, 1988 yılında İstanbul’da hayatını kaybetti. Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi.

Eserleri
Şiir
1. Garip
2. Yaşayıp Ölmek Aşk ve Avarelik Üstüne Şiirler (1945)
3. Güzelleme (1945)
4. Aşağı Yukarı (1952)
5. Karga ile Tilki (1954)
6. Perçemli Sokak (1956)
7. Âşk Merdiveni (1958)
8. İkilik
Roman
1. Bir Kadının Penceresinden (1976)
2. Danaburnu (1980)
3. Bay Lear (1982)
Tiyatro Oyunu
1. Birtakım İnsanlar (1961)
2. Kadınlar Arasında (1948 de Devlet Tiyatrosunda gösterilmiştir[5]) ya da Fettah Paşalar (1966)
3. Atlarla Filler ya da Dirlik Düzenlik (ilk yayınlanışı 1988)
4. Çil Horoz (ilk yayınlanışı 1988)
5. Yağmur Sıkıntısı (ilk yayınlanışı 1988)
Ödülleri
1. Karga ile Tilki adlı kitabıyla, 1954 Yeditepe Şiir Armağanı ödülü
2. Şiirler adlı kitabıyla, 1970 Türk Dil Kurumu Şiir Armağanı ödülü
3. Yağmur Sıkıntısı adlı oyunuyla, 1970 Ankara Sanatseverler Derneği Yılın Oyunu Ödülü ve TRT Sanat Ödülleri Yarışması Başarı Ödülü
4. Bir Cigara İçimi adlı şiir kitabıyla, 1980 Sedat Simavi Vakfı Ödülü
5. Dilsiz ve Çıplak adlı yapıtıyla, 1984 Necatigil Şiir Ödülü
6. Danaburnu adlı romanıyla, 1980 Madaralı Roman Ödülü