Osmanlı Devletinin kuruluş döneminde neler olmuştur?

Osmanlı devletinin kuruluş dönemi, Osmanlı beyliğinin öncesinden başlayıp, 1453 yılında İstanbul’un fethine kadar geçen dönemi kapsar. Bu süreçte Osmanlı Devletinin başında 1. Osman Gazi, 1. Orhan Gazi, 1. Murat, 1. Beyazıt ve 2. Murat padişah olarak bulunmuştur.

Osmanlı beyliğinden önce

Moğol saldırılarının olmasıyla Kayı soyundan Kaya Alp’in oğlu Süleyman Şah, 1224 yılında Horasan’dan Ahlat ve Erzurum’a 50.000 kişiyle yerleşmiştir. Yedi yıl sonra Fırat Nehrinden Horasan’a dönerken, Süleyman Şah  Caber Kalesi önünde atından suya düşüp ölmüştür. Bundan sonra emrinde olan kişiler dağılmıştır. Bunların bir kısmı Suriye’de kalmış, bir kısmı Anadolu’ya doğru ilerlemiştir. Süleyman Şah’ın oğulları Sungur Tekin, Ertuğrul, Dündar ve Gündoğdu’dur. Bunlardan ikisi Horasan’a geri dönmüş, diğerleri yanlarındaki ailelerle Erzurum civarına gidip, Sürmeli Çukur ovasında yerleşmiştir. Ailelerin bir kısmı ise Pasin ovasına yerleşmiştir.

Ertuğrul ile Dündar yanındaki ailelerle batıya doğru giderken, burada iki ordunun savaşına şahit olmuşlar. Bunların içinden güçsüz olanın yanında olmuşlar. Bu onların gelecekteki kaderini etkilemiştir. Yanlarında oldukları Anadolu Selçuklu ordusu bu savaşı yardımlarıyla kazanmıştır. Bu yardımı yüzünden Ertuğrul Selçuklu sultanı olan 3. Alaeddin Keykubat’la tanışmış. Sultan Ertuğrul’a Domaniç, Söğüt yakınlarındaki ovayı kışlak ve Ermeni dağlarındaki yeri yaylak olarak vermiş. Ertuğrul buraya yerleştiğinde Kütahya’nın kuzeyinde Karacahisar ‘da Rumlar yaşıyordu. Rumların Ertuğrul’u rahatsız etmesi üzerine, bir sefer düzenleyip bölgeyi almıştır. Bu zaferi öğrenen 3. Keykubat Eskişehir’in adını Sultanönü olarak değiştirip, Ertuğrul Gazi’ye vermiştir. Ertuğrul Gazi’nin oğulları Osman, Savcı ve Gündüzalp’tir. Oğullarından 1258 yılında doğmuş olan Osman, Bizans tekfurlarına seferler yapmış ve savaşçı olarak tanınmıştır.

Osmanlı beyliğinin kurulması ve genişlemesi

Osman Gazi dönemi

Ertuğrul Gazi’nin ölümüyle Osman Gazi 1281 yılında aşiretin başına geçmiş, Bizanslılara ait olan Kulaca Hisar’ı 1284 ele geçirmiş, 1288’de Karacahisar’ı, 1298’de Bilecik’i almıştır. 3. Alaeddin Keykubat’ın kaçmasından sonra idarecisiz kalan Anadolu Selçuklu Devletinin ardından bağımsızlığını ilan etmiştir. Bu süreç beyliğin kuruluşu olarak kabul edilmektedir. 1302’de Bizanslılarla Koyunhisar muharebesi, 1301’de Yenişehir’i almış, 1321 yılında Mudanya’nın fethetmiş, 1326’de yaptığı Bursa kuşatması sırasında vefat etmiştir.

Osmanlı devletinin kuruluş dönemi

Orhan Gazi dönemi

Beyliğin başına geçmek için hazırlanan Orhan Gazi, beyliğin başına geçtikten sonra Bursa’yı almış ve başkent yapmıştır. Ardından İznik’i kuşatmış, fakat Bizanslıların saldırısıyla kuşatma kaldırılmıştır. Bizanslılarla 1329 yılında Maltepe Muhaberesinden galip ayrılan Orhan Gazi, Kocaeli Yarımadasını almış ve Bizans’ın Anadolu’yla bağlantısını bu şekilde kesmiştir. 1331’te İznik, 1337’de İzmit’i alarak, 1345’te Karesioğulları Beyliği  alınmıştır. Böylece Anadolu’da Türk siyasi birliği kurulmaya başlanmıştır. Karesioğulları beyliğinin donanmasından faydalanan Orhan Gazi böylece Rumeli’ye geçmeyi kolaylaştırmıştır. 1346’da Yannis Kantakuzenos’un kızıyla evlenmiş olan Orhan Gazi, 1347’de onun Bizans tahtına geçmesini sağlamış. Bizans’ın Balkan devletleriyle yaptığı savaşlarda yardım ettiğinden, kendisine 1353’te Gelibolu Yarımadası’ndaki Çimpe Kalesi verilmiştir. Böylece Osmanlılar Rumeli’deki ilk topraklar elde edilmiştir. Beyliğin devlet haline gelmesini sağlayan Orhan Gazi, devletin teşkilatlanmasına önem vermiştir. İznik’te ilk Osmanlı medresesini açmış, yaya ve müsellem ordusunu kurmuştur. İlk divan kurulmuş, vezirlik makamı konmuş, ilk kadı ve subaşı atanmıştır. 1362’te vefatından sonra yerine 1. Murat geçmiştir.

1. Murat dönemi

1. Murat döneminde Balkan topraklarında ilerleme olmuş, Anadolu’daki bazı beylikler ele geçirilmiştir. 1363’te Sazlıdere Muhaberesiyle Bizanslılardan Edirne alınmış, Filibe ve Gümülcine’de topraklara katılmıştır. Bu sayede Bizans ile Sırp ve Balkanlar arasında olan kara bağlantısı kesilmiştir. Bunlardan rahatsız olan papa haçlı birliğini oluşturmuştur. 1364’te Haçlılarla Sırpsındığı Muhaberesini kazanmış ve Meriç ırmağına hâkim olmuştur. Bu nedenle Balkanlarda daha kolay ilerleme sağlanmıştır. Haçlılarla Çimen Muhaberesi yapılmış, 1371’de Sırplara karşı zafer kazanılmış. Oğlu Beyazıt’ın Germiyanoğulları beyinin kızıyla evlenmesinde çeyizle Simav, Kütahya, Emet ve Tavşanlı alınmıştır. Parayla Hamitoğulları beyliğinden Yalvaç, Akşehir, Beyşehir, Seydişehir ve Isparta alınmış ve Karamanoğullarıyla sınır komşusu olunmuştur. 1389’da 1. Murat Sırplarla yaptığı 1. Kosova savaşında şehit olmuştur. Saltanatı sırasında devletin hükümdar ve oğullarının ortak malı olması anlayışını getirmiş olan 1. Murat bununla taht kavgalarını önlemek istemiştir. Başkenti Edirne’ye taşmış, Yeniçeri ocağını kurmuş ve ülkeyi eyaletlere bölerek Rumeli Eyaletini kurmuştur.

1. Beyazıt dönemi

1. Murat’ın ölümünden sona yerine geçmiş olan oğlu Yıldırım Beyazıt, beylikleri ortadan kaldırarak, bunları Osmanlı topraklarına katmıştır. Beyliklerden başka Sivas, Malatya, Elbistan ve Kayseri’yi ele geçirmiştir. Ülke doğudaki Fırat nehrine kadar genişlemiştir.