Otuz Yıl Savaşları nedir?
Din savaşlarının sonuncusu olan Otuz Yıl Savaşları Avrupa’da 1618-1648 yılları arasında meydana gelmiştir. Savaş daha çok Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu topraklarında büyük bir yıkıma sebep olmuştur. 17. asra gelindiği zaman savaşlar artık çoğunlukla daha profesyonel olarak nitelendirilen paralı askerlerden meydana gelen ordularla yürütülmekte idi. Askerlerin giderleri ele geçirilen yerlerden elde edilen ganimetlerden karşılanmakta idi. Orduların geçmiş olduğu kasaba ve kentler yağmalandığından dolayı bu savaşların sonunda 15 000 köy ve kasabanın tamamı ile yıkıma uğradığı, Almanya’nın nüfusunun yaklaşık olarak yarısını, Bohemya’nın ise üçte ikisini kaybettiği anlaşılmaktadır.
Savaşın meydana geldiği yıllarda Almanya, Kutsal Roma-Germen İmparatorluğuna bağlı küçük prensliklerden oluşmakta idi. İmparatorluğun geniş toprakları üzerinde eskiden beri süregelen dinsel uyuşmazlıklar 17. asırda daha da keskinleşmiştir. Protestan soylular ile Katolik birliği arasında amansız bir mücadeleye dönüştü.
1618 yılında Bohemyalı Protestan soylular, ülkenin yönetimini Katoliklerin desteklemiş olduğu Habsburg hanedanından Ferdinand’n yerine Protestan olan Pfalz Elektörü Friedrich’e vermek istemişlerdir. Friedrich’in bu tavsiyeyi kabul etmesi üzerine Ferdinand ona savaş açmıştır. Bavyera kralı Maximillian’ın ve kont Johann Von Tilly’nin de destek verdiği Ferdinand Friedrich’e ve Protestanlara boyun eğdirmiştir. Kont Tilly komutasında bulunan Katolik Birliği ordusu Bohemyalı soyluları mağlup ederek çoğunu öldürmüştür. O esnada kendi topraklarını genişletmeyi hedefleyen Danimarka Kralı IV. Christian ordusu ile Protestanlara katılmıştır. Ancak Katoliklerden taraf olan Dük Albrecht von Wallenstein Danimarka kralını yenmiş ve Magdeburg dışında bütün Protestan şehirlerini ele geçirmiştir. 1629 yılında imzalanan Lübeck Barışı üstünlüğün tamamı ile Katoliklere geçmesini sağlamıştır.
Lübeck Barış Antlaşmasının sonuçlarından çekinen Fransız devlet adamı Kardinal Rİchelieu Kutsal ROMA-Germen İmparatorluğunun iki güçlü üyesi olan Avusturya ile İspanya’nın birleşmesini önlemek amacı ile Protestan olan İsveç Kralı Gustaf Adolf’un yeniden Katolikler ile savaşmasından yanaydı. Fransa’nın Katolik bir ülke olmasına rağmen Richelieu, Gustaf Adolf’a savaşı bir daha başlatmaıs için parasal destek vermiştir.
1631 yılında Kont Tilly’nin ordusu Magneburg şehrini yakıp yıkınca Gustaf Adolf, Tilly’e savaş ilan etmiştir. Tilly’nin komutasındaki Katolik Birliği ordusu son derece ağır bir mağlubiyet almıştır. Bunun üzerine Katolik Birliği’nin başına Dük Albrecht von Wallenstein geçmiştir. Gustaf Adolf 1632 yılında Lützen’de bu komutanın ordusunu da yenmeyi başarmış ancak savaşta ölmüştür.
Gustaf Adolf ‘un ölümü Katolik Birliği’ne Protestanlar karşısında önemli bir üstünlük sağlamıştır. Katolik Birliği İspanyolların da desteğini alarak İsveçlileri yenilgiye uğratmıştır. 1635 yılında Prag Antlaşması imzalanmıştır.
Richelieu tekrar Protestanların yardımına koşmuştur. Ancak bütün sınırlarda savaşmakta olan Fransız orduları dağınık bir halde bulunuyormuş. Bunu fırsat bilen İspanya ve imparatorluk kuvvetleri Fransa’yı işgal etmiştir. Diğer yandan ilerlemeye devam eden İsveçliler güneye doğru inerek Avusturya ordularının Tuna Irmağı’nı geçmesini önlediler. Fransız orduları 1645 yılında Allersheim’da Katolikleri mağlup etmiştir. İmparatorun çevresinde Bavyera’dan başka müttefiki kalmadı. Fransızlar Bavyera’yı arışa zorlamıştır.
Tam olarak 30 yıl kadar uzun bir süre devam eden bu savaşlar esnasında çok fazla kayıp veren taraflar en sonunda barış yapmaya karar vermişlerdir. 1648 yılında Vestfalya Barış Antlaşması imzalamışlardır. Savaş İspanya’nın Avrupa’daki üstünlüğünü kaybetmesine, Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu’nun siyasal açıdan parçalanması, Katolik bir Avrupa düşüncesinden vazgeçilmesi, milyonlarca insanın yaşamını yitirmesi ile sonuçlanmıştır.