Ova nedir? Ova çeşitleri nelerdir?
Akarsular tarafından derin olarak yarılmamış olan üzerinde kabarıklar bulunmayan ve eğimi son derece az olan düzlüklere “Ova” denir. Bu düzlüklerde akarsular, genel olarak salınımlar yaparak, yatakları boyunca akarlar.
Ova engebenin çok az olduğu, deniz yüzeyine göre değişik yükseltilerde olan, çevresine göre çukurda kalmış, düz veya düze yakın, vadilerle yarılmamış yüzey şekilleridir. Ovalar akarsuların taşıdığı alüvyonların birikmesi sonucu oluştuğu için toprakları son derece verimlidir. Tarım için elverişli olduğundan dolayı bu bölgelerde yerleşim daha fazladır. Yani nüfus yoğunluğu fazladır. Maden suları ve sıcak su kaynakları bakımından da zengindirler. Ulaşım daha kolaydır. Yerkabuğunun hareketli zeminlerinde bulundukları için deprem yönünden tehlikelidirler. Türkiye’nin yüzey şekillerine bağlı olarak ovaların batıdan doğuya doğru yükseltileri artmaktadır.
Oluşumlarına göre ova çeşitleri şunlardır:
1-Tektonik Ovalar: Çöküntü ovalar da denilen bu ovalarda fay hattına bağlı olarak deprem gibi bazı yeryüzü hareketleri meydana gelmektedir. Bu hareketler sonucu oluşan çukurluklara zamanla alüvyonların birikmesiyle ortaya çıkan ovalara tektonik ovalar adı verilmektedir. Tektonik ovalar; iç kuvvetlerin etkisiyle kırık yapı boyunca ve çökme sonucu oluşur. Türkiye’deki ovaların büyük bir kısmı tektonik hareketler sonucu oluşmuştur. Bu ovalar kırık hatlar boyunca uzanırlar. Adapazarı Ovası, Balıkesir Ovası, Mustafa Kemalpaşa Ovası, Bursa Ovası, İnegöl Ovası, Ergene Ovası, Bergama Ovası, Soma Ovası, Turgutlu Ovası, Salihli Ovası, Torbalı Ovası, Akhisar Ovası, Alaşehir Ovası, Söke Ovası, Ödemiş Ovası, Tire Ovası, Koçarlı Ovası, Yeni Pazar Ovası, Amik Ovası, Kahramanmaraş Ovası, Elazığ Ovası, Malatya Ovası, Varto Ovası, Karlıova, Hınıs Ovası, Iğdır Ovası, Elbistan Ovası, Erzurum Ovası, Erzincan Ovası, Yüksekova, Tercan Ovası, Pasinler Ovası. Kayseri Ovası, Konya Ovası, Develi Ovası, Aksaray Ovası, Eskişehir Ovası, Çubuk Ovası, Suruç Ovası, Ceylanpınar Ovası, Harran Ovası, Birecik Ovası, Bolu Ovası, Düzce Ovası, Turhal Ovası, Niksar Ovası, Tosya Ovası, Sulu Ova, Merzifon Ovası, Taş Ova, Erbaa Ovası, Zile Ovası, Artova Ovası teknonik ovalardır.
2-Delta Ovaları: Diğer adı kıyı ovadır. Akarsuların taşıdığı alüvyal malzemelerin deniz kıyısında birikmesi sonucu oluşan ovalardır. Bir delta ovasının oluşabilmesi için akarsu havzasını oluşturan toprak tabakasının kolaylıkla aşınabilen yapıda olması gerekmektedir. Ayrıca alüvyonların biriktiği deniz kıyısında gelgit olaylarının ve kuvvetli akıntıların olmaması gerekir. Nüfusun büyük kısmı buralarda toplanır. Mineral bakımından oldukça zengindir. Kıyı ovalar iç ovalara oranla daha fazla yağış aldığı için tarımsal verimlilik fazladır. Kıyı ovaları, bol alüvyon barındırır, kıyı derinliği azdır, kıyıda güçlü dalga ve akıntınlar olmaz. Balat Ovası, Selçuk-Efes Ovası, Dikili Ovası, Menemen Ovası, Çarşamba Ovası, Bafra Ovası delta ovalarıdır.
3-Karstik Ovalar: Genel olarak verimsiz yapıda olan bu ovalar kayatuzu, kireçtaşı, dolomit, alçıtaşı gibi karstik arazilerin çok olduğu bölgelerde çözünmeye bağlı olarak oluşmaktadır. Türkiye’de daha çok toprak yapısından dolayı Akdeniz Bölgesi’nde bulunmaktadır. Tefenni, Kestel, Elmalı, Acıpayan, Korkuteli, Tavas, Civri, Muğla ovaları en güzel örnektir.
4-Göl Yeri Ovaları: Göl olan bazı yerlerde zamanla suyun kuruyup çekilmesi sonucu çukurluklar meydana gelir. Burada sel suları ve akarsuların taşıdığı alüvyonların birikmesi sonucu göl yeri ovaları denen ovalar oluşur. Ülkemizde en çok İç Anadolu Bölgesi’nde bulunmaktadır.
5-Dağ Eteği Ovaları: Eğimin azaldığı dağ eteklerinde, sel ve akarsuların getirdiği alüvyonların birikmesi sonucunda oluşan ovalardır. Antalya, Akşehir ovaları en güzel örnektir.
6-Lav Örtüsü Ovaları: Volkanik ovalar da denilmektedir. Volkanik hareketler sonucu meydana gelen ovalardır. Ülkemizde en çok Doğu Anadolu Bölgesi’nde görülmektedir. Volkanik Ovalar; yeryüzüne çıkan lavların tektonik çukurları lavlarla doldurması sonucu oluşurlar. Kayseri-Develi ovası, Malazgirt, Çaldıran, Muradiye ovaları buna örnektir.