ÖYP nedir?
Kısa adı ÖYP olan Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı, öğretim üyesi ihtiyacını karşılayabilmek için , 2547 sayılı Yüksek Öğretim Yasasının yurtdışı ve yurtiçi doktora öğrenimini kapsayan 33. ve 35. maddeleri ile geliştirilmiş olan yeni bir modeldir. Bu modelde, bir taraftan üniversitelerin bilim ve teknoloji üretme kapasitesi arttırılması amaçlanırken diğer taraftan da öğretim üyesi yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. Yurtiçi ve yurtdışı bütünleştirilmiş doktora programı olarak işleyen ÖYP’nin en önemli özelliklerinden biri, mezun olan öğretim elemanının kendi üniversitesine tez danışmanı ile birlikte hazırladığı bir araştırma projesi ile dönmesi ve orada ortak çalışmalara devam etmesidir.
Doktora eğitimi, bir öğrencilik döneminden ziyade bir bilimsel araştırma kariyerinin başlangıcı olup “araştırma yapmak” esasına dayanmaktadır. İyi bir araştırma ortamı, başarılı bilim adamlarının yetişmesinde son derece büyük bir öneme sahiptir. Öğretim üyesi açığını kapatabilmek için DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) desteği ile geliştirilmiş olan Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP), saygın bir üniversitede, iyi bir araştırma ortamında ve gelecekte bilimsel değeri yüksek araştırmalara imza atacak olan öğretim üyelerinin yetiştirilmesi için tasarlanmıştır.
ÖYP, Türkiye’de uzun zamandır devam eden “yurtdışında doktora eğitimi” programlarına yurtiçinde bir alternatif olarak ortaya çıkmıştır. 26.03.2010 tarihinde Yükseköğretim Kurulu yayımladığı “Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin esas ve Usuller” ile programın yürütülme şeklini düzenlemiştir. Ayrıca Program çerçevesinde
kadroların üniversiteye dağılımları gerçekleştirilmiştir.
Türkiye’de son on – on beş yıldır üniversite sayılarının hızla artmasına karşılık öğretim üyesi sayısı aynı hızla artmamıştır. Bundan dolayı üniversitelerin öğretim üyesi kadrolarının temelini oluşturan araştırma görevlilerini yetiştirmek bir ihtiyaç haline gelmiştir. Bunu göz önünde bulunduran YÖK, eleman teminini 2010 yılından sonra merkezi atama sistemine yani ÖYP’ye dönüştürmüştür. Bilhassa yeni kurulmuş olan üniversitelerin Öğretim Üyesi ihtiyacını karşılamak amacı ile düzenlenen bu programda yeterli yabancı dil puanı olmayan akademisyen adaylarına büyük bir imkana kavuşmaktadır.
ÖYP ile atanan araştırma görevlileri eğer yeterli yabancı dil puanına sahip değilse ar yurtiçi dil merkezlerinde 6 ay süreyle dil eğitimini alma hakkına sahiptirler. Bu büyük bir avantaj sağlamaktadır. Dil eğitimini başarıyla tamamlayan adaylara program kapsamında 6 aya kadar yurtdışında yabancı dil eğitim imkanı sunulmaktadır.
ÖYP ile atanan araştırma görevlileri, ilgili şartlara sahip olmaları durumunda, yüksek lisans tez araştırma desteği ile en fazla 3 ay, doktora tez araştırma desteği ile ise en fazla 1 yıl yurtdışına gönderilebilmektedir.
ÖYP başvurusunda lisans mezuniyet notunun %25’i ALES puanının ise %60’ı ve eğer varsa yabancı dil puanının %15’i oranlanarak ÖYP puanı elde edilir ve bu puana göre tercih yapılır. 4’lük ve 100’lük sistemler arasındaki puan dönüşümleri YÖK çevrimine göre yapılması esastır. ÖYP’ye başvuru yapabilmek için bir mezuniyet ortalaması barajı koyulmamıştır. Ancak mezuniyet notu ne kadar yüksek olursa ortalamaya olan katkısı o kadar çok olacaktır. Diğer önemli bir husus ÖYP’ye başvuruda bulunabilmek için 35 yaşından gün almamış olmak gerekmektedir.
ÖYP’de “Yurtiçindeki” devlet üniversitelerinde yüksek lisans ve doktora yapar ve yine araştırma görevlisi olarak atandığınız üniversitede göreve devam edersiniz. Zorunlu hizmet eğitim süresi ile aynı olacaktır.
ÖYP ile araştırma görevlisi kadrosuna atanmaya hak kazandığı halde göreve başlamayanlar, göreve başladıktan sonra görevinden istifa edenler, kendilerine avantaj sağlamak içinyanlış beyanda bulunarak ataması yapılmayanlar ile ÖYP araştırma görevlisi kadrosunda bulunanların yeniden ÖYP araştırma görevlisi kadrolarına başvurmaları durumunda ÖYP puanları 1 yıl kadar % 10 oranında düşürülür.
ÖYP alımı yılda iki kere yapılmaktadır. Temmuz ve Aralık aylarında YDS ve ALES sınavları sonuçları belli olduktan sonra alımlar başlamaktadır. ÖYP alımları YÖK’ün anasayfasından duyurulmakta olup oradan merkezi olarak yapılmaktadır. İlanlarda aksi belirtilmediği sürece ÖYP’de yalnızca kendi bölümünüze ve onun anabilim dallarına başvuruda bulunabilirsiniz. Adaylar başvurularını 10 tercihi geçmeyecek şekilde beyana dayalı olarak yapmalıdır. ÖYP başvurularında hatalı beyan verilirse bir daha asla ÖYP başvurularına katılmak mümkün değildir.
ÖYP’den belirli şartlar dahilinde istifa edilebilir. Senet imzalamışsanız senet tutarını ödeyerek istifa edebilirsiniz. Eğer sene imzalamadıysanız hiç bir tazminat ödemeden istifa edebilirsiniz. ÖYP’ye devam etmek istemeyen, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumunda görevine başlamayan ya da görevine başlayıp mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmemiş olan ÖYP araştırma görevlilerinin ilişikleri kesilerek haklarında taahhütname ve kefaletname senedi gereğince işlem yapılır.