Paleontoloji nedir?
En basit tanımla “eski varlık bilimi” olan paleontoloji, bilim insanlarının 4,5 milyar yaşında olduğunu tahmin ettiği yaşlı dünyamızda yaşamın ortaya çıktığı ilk günden bu yana yaşamış canlıları inceleyen bir bilim dalıdır. Yüz binlerce yıl önce dünya yaşamının bir parçası olmuş canlıları inceleyen ve bu manada aslında bilinen insanlık tarihi değil “dünya tarihi” aydınlatmaya çalışan bir bilim dalı olan paleontolojinin bu doğrultuda yaptığı araştırmaların temel başvuru kaynağı ise fosillerdir. İnsanoğlunun dünyadaki macerasını incelemenin ötesinde genel manada biyoloji biliminin “canlı” olarak tanımladığı tüm varlıkları inceleyen bir bilim dalı olan paleontolojinin bu özelliği ile son derece geniş bir inceleme alanına sahiptir ve bu nedenle de pek çok alt dalda uzmanlaşmaya imkan sağlamaktadır.
Yeryüzünün farklı katmanlarındaki fosilleri inceleyerek dünyanın “insanoğluna göre” oldukça eski dönemlerinde yaşamış canlılar hakkında bilgi edinmeye çalışan paleontoloji, tüm bu araştırmalar esnasında birçok farklı bilim dalıyla da sürekli etkileşim halindedir. Klimatoloji, coğrafya, biyoloji, ekoloji, morfoloji, jeoloji, zooloji, moleküler kimya, taksonomi, jeomorfoloji ve daha da pek çok bilim dalıyla birlikte çalışan paleontoloji “genellikle”; modern bilimin natüralist bakış açısıyla benimsediği evrimsel gelişim modelini esas alan çalışmalar yapmaktadır. Fosil bilim olarak da isimlendirilen paleontoloji, on binlerce ve hatta yüz binlerce yıl önce yaşamış ve öldükten sonra fosilleşmiş canlıların kalıntılarını inceler. Farklı jeolojik zamanlarda yaşamış olan ve günümüzde taşlaşmış birer kalıntı olan canlıları inceleyerek bilgi edinmek oldukça güç bir iş olduğundan, paleontoloji bilimi modern teknolojiden de mümkün olduğunca yararlanır.
Paleontoloji biliminde evrim doğrultusunda eski canlıların birçoğu “ilkel” olarak sınıflandırıldığından, yapılan araştırmalar da canlıların evrimsel gelişiminin analiz edilmesi yönündedir. Bu canlıların türlerini ve zaman içinde geçirdikleri evrimsel değişimi inceleyen fosil bilimi, yaşam alanlarından nasıl ortaya çıktıklarına kadar oldukça geniş bir alanda araştırmalar yapar. İlkel olarak tanımlanan canlıların dünya yaşamında nasıl ortaya çıktığını tahmin etmek için kapsamlı araştırmalar yapan fosil bilim, aynı zamanda bu canlıların dünya yaşamından nasıl silindiğinin de cevaplarını bulmaya çalışır. Eskiden yaşamış olan canlıların dünya üzerindeki dağılımlarını da inceleyen paleontoloji, farklı canlı türlerinin bir bölgeden farklı yerlere nasıl dağıldığına dair de sorular sorar.
Makro paleontoloji ve mikro paleontoloji olmak üzere iki temel bölüme ayrılan fosil bilim, büyük canlılardan nanometre büyüklüğündeki tek hücrelilere kadar “tüm canlıları” inceleyen bir bilim dalıdır.