Panama Kanalı nedir?
Orta Amerika’nın en Güney bölümünde yer alan Panama ülkesinin topraklarında yer alan Panama Kanalı, gemilerin deniz seviyesinden yaklaşık olarak 28 metre yükseğe taşınmasını sağlayan bir sisteme sahip olan ve bu nedenle ” mühendislik harikası” olarak isimlendirilen bir kanaldır. 2002 yılına kadar yapılan istatistiksel değerlendirmelere göre Panama Kanalı’ndan bu tarihe dek yaklaşık olarak 800 bin gemi geçmiştir ki, bu da yılda 14 bin geminin bu kanalı kullandığı anlamına gelmektedir. Günümüzde ticari açıdan çok büyük değeri olan ve başta ABD olmak üzere birçok ülkenin ekonomisine büyük katkı sağlayan Panama Kanalı’nın yapımına 1880 yılında başlanmıştır.
ABD tarafından tamamlanan inşaatın ardından Panama Kanalı resmi olarak 1914 yılında açılmıştır. Toplam uzunluğu 77 kilometre olan Panama Kanalı’nın yapımında birçok insan uzun süre boyunca çalışmış bir o kadar işçi de inşaat sırasında meydana gelen kazalar sonucunda yaşamını yitirmiştir. Başta sıtma ve sarı humma olmak üzere Panama Kanalı inşaatı esnasında birçok salgın hastalık yayılmış ve bölgede çalışan nüfusun derinden etkilenmesine neden olmuştur. Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus’u birbirine bağlayan bir kanal olması nedeniyle stratejik değeri çok büyük olan Panama Kanalı, özellikle ABD deniz trafiği için adeta bir vazgeçilmezdir.
Panama Kanalı’nın ABD denizciliğine sağladığı faydadan bahsetmek gerekirse; New York’tan San Francisco’ya varmak üzere hareket eden bir gemi Panama Kanalı’nı kullanmadan yaklaşık olarak 22 bin kilometre yol kat ederken, kanalın kullanımı ile bu mesafe 9 bin 500 kilometreye kadar düşmektedir. Panama Kanalı yapımından önce “Horn Burnu” etrafından dolaşmak zorunda kalan gemiler hem bölgenin zorlu coğrafi özelliklerine karşı koymak hem de uzun yol masraflarını ödemek zorunda kalmıştır. Panama Kanalı boyunca seyahat etmek günümüzde yaklaşık olarak 9 saat süren apayrı bir serüvendir. Maliyeti açısından değerlendirildiğinde dünyanın en pahalı kanalı olan Panama Kanalı, ayrıca yapım süreci boyunca yaşamını yitiren insanlar düşünüldüğünde de son derece yüksek maliyetli bir proje olmuştur.
Mühendislerin “Sıvıların Mekaniği” kanunlarından yararlanarak tasarladığı Panama Kanalı’nda, gemiler deniz seviyesinde 28 metre yükseğe taşınmaktadır. Yük dolu gemiler Panama Kanalı girişinde devasa su havuzları içine alınır ve bu havuzların su doldurulması ile gemiler kanal yüksekliğine ulaşır. Aynı işlem geminin Panama Kanalı’nı terk edişi esnasında tekrarlanır ve böylece gemi deniz seviyesine inerek yolculuğuna devam eder. Panama Kanalı projesinden bahsedildiği dönemde Süveyş Kanalı’nı açmayı başaran ünlü isim Ferdinand de Lesseps’in de kapısı çalınmıştır. Ancak Lesseps kanal bölgesini keşfetmek üzere 8 kişilik grubu ile yola çıkmış ve ancak 5 kişi olarak geri dönebilmiştir. Yapımında birçok zorluğun ve imkansızlığın aşıldığı bir çalışma olan Panama Kanalı, yalnızca inşaatıyla dahi insanlık tarihinin en kapsamlı ve maliyetli projelerinden biri haline gelmiştir.
Rahnansaika