Patent nasıl alınır?

Ticari değere sahip olsun olmasın herhangi bir ürün geliştiren ya da bir buluş yaratan her kişi, bu ürün ya da buluşun sahibi olarak üretim ve satış sürecine dair tüm hakların da yasal sahibidir. Mucitlerin icat ettikleri ürün ya da buluşun benzerlerinin üretilmesi, çoğaltılması, geliştirilmesi, imal edilmesi ve satışının yapılmasına dair tüm hakların yasal sahibi olduğunu ifade eden patent hakkı, belirli yasal adımların doğru sırayla izlenmesi ile anılmaktadır. Patent hakkı dendiğinde ülkemizde pek çok insanın haklına marka tescili gelse de, aslında firma logosu ya da ürün adı gibi tescil işlemleri ile icatların üretim ve çoğaltma haklarının korunması farklı şeylerdir. Bir başka değişle marka tescili zannedildiği gibi patent hakkı demek değildir. “Patent nasıl alınır” şeklindeki sorulara verilebilecek en kısa cevap; patent hakkı başvurusunun bürokratik, teknik ve mali olmak üzere üç temel adımdan oluştuğudur.

Patent başvurusu yapacak kişinin öncelikle belirli resmi makamlara çeşitli ödemeler yapması ve sonrasında ise teknik bilgilerin yer aldığı tarifnameler hazırlayarak bürokratik işlemlere geçmesi gerekir. Ancak tüm bunların ötesinde patent hakkı almak üzere yola çıkan herkesin unutmaması gereken ilk şey; konunun uzmanı (eksper) bir kişiye danışarak öncelikle icat ettiklerini düşündüğü “şeyin” gerçekten bir buluş olup olmadığını öğrenmesi gerektiğidir. Bu yolda büyük bir hevesle çıkılan yolda icat edildiği düşünülen buluşun daha önceden bulunmuş olduğu ve patentin de uzun süre önce alındığının öğrenilmesi gibi tatsız sürprizlerle de karşılaşılması mümkündür. Ön araştırma yapılarak başvuruya konu olan buluşun gerçekten bir icat olduğunun kesin olarak saptanmasının ardından açıklama taslağının hazırlanmasına geçilir.

İcada dair teknik bilgilerin, çizimlerin ve çeşitli resimlerin yer aldığı bu patent taslağının icat sahibi tarafından hazırlanması söz konusu olduğu gibi, bu işi profesyonel olarak yapan bir “patent vekilinden” de konu ile ilgili yardım alınabilir. Patent vekilleri mucitlerin icatlarını anlattığı taslakları resmi makamlara sunulmak üzere prosedüre uygun bir hale getirir ve bu aşamadan sonra taslak bir patent tarifnamesine dönüşür. Türk Patent Enstitüsü’ne gerekli patent başvurusu ödemesinin yapılması ve patent başvuru dilekçesinin de doldurularak sunulmasının ardından hazırlanan patent tarifnamesi de ilgili dilekçe ile birlikte sunulur. Enstitü, kişiye bir “patent başvuru numarası” verir ve yapılan başvuruda sunulan patent tarifnamesini inceleyerek herhangi bir sorun olup olmadığını denetler. Resmi araştırmalar için başvuru sahibi 15 aylık süre içinde tüm ödemeleri yaparsa, enstitü buluş hakkında kapsamlı bir araştırma yapar ve bu konu hakkında bir rapor yazar. Raporun olumlu olması halinde patent başvurusu yapan kişi “bu sefer de” Tescil Belgesi düzenlemeleri için bir ücret öder ve bu şekilde de patent hakkını resmi olarak ifade eden patent belgesine sahip olur.