Patrona Halil kimdir?
Osmanlı tarihinin en önemli olaylarından biri Patrona Halil İsyanı’dır. 28 Eylül 1730’da başlayan bu ayaklanma ile Lale Devri sona ermiştir. Patrona Halil olarak tanınan elebaşı önderliğinde gerçekleşen ayaklanma günlerce sürmüştür. Ayaklanma sona erdiğinde Sultan III. Ahmed tahttan indirilmiş, yerine yeğeni olan I. Mahmud getirilmiş , Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ise idam edilmiştir.
Bu önemli olayın en başından beri örgütleyicisi ve yöneticisi olarak bilinen Patrona Halil; Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın zevke ve sefaya bolca yer veren devri açması, kıtlık ve yoksulluk içindeki halkta uyanan rahatsızlıkları kullanarak ayaklanmaya önderlik etmiştir.
Asıl adı Horpeşteli (bugünkü adı ile Orestida) Arnavut Halil olan Patrona Halil, Arnavut kökenlidir. Leventlik ve Rumeli’de yeniçerilik yapan Patrona Halil, Kaptan-ı Derya’nın üç yardımcısından biri olarak görev yapmıştır. Yakın çevresinde “koramiral” anlamına gelen “Patrona” lakabı ile tanınırdı. Patrona Halil deneyimli bir ayaklanma lideriydi demek mümkündür, zira bu ayaklamadan önce 1720 yılında da Vidin’de bir ayaklanmaya önayak olduğu bilinmektedir. Osmanlı’daki ayaklanmanın kışkırtıcısı olarak bilinse de aslında kendisi de başkalarınca yönlendirilmekte ve kışkırtılmakta olan bir aracı idi. Hamam tellaklığı ve esnaflık gibi işlerde zaman geçirdiği bilinmekte, ancak daha çok meyhanelerde sürekli içen bir boş gezendi. Ayaklanma için kendisine yandaş olanların da meyhanelerde tanıştığı ve örgütlediği kişilerin olduğu söylenmektedir.
Patrona Halil, davasına inanarak mı dahil olmuştur, yoksa sadece kullanılmış bir piyon mudur bilinmez, ancak yaptıklarının karşılığını bulduğunu söyleyebiliriz. Zira, Patrona Halil ayaklanma ile sebep olduğu herşeyden ötürü, 25 Kasım 1730 tarihinde dönemin padişahı I. Mahmut tarafından idam ettirilmiştir. Patrona Halil’in çetesi de ölümden kurtulamamışlar, onlar da Patrona Halil ile birlikte aynı tarihte idam ettirilmişlerdir. Böylece, ölümlere ve birçok trajediye neden olan bu önemli tarihi olayın etkileri yine ölümlerle yok edilmiştir.