Plüton gezegen midir?

1930 yılında keşfedilen bir gezegen olarak kısa süre içinde tüm dünyanın tanıdığı bir Güneş Sistemi gezegeni haline gelen Plüton, 9. Güneş Sistemi gezegeni olarak en uzak komşumuz olarak adlandırıldı. Keşfedildiği 1930 yılından 2006 senesine kadar Güneş Sisteminin 9. gezegeni olmayı sürdüren Plüton, dünyanın pek çok ülkesindeki astronomların ortak kararı ile Uluslararası Astronomi Birliği tarafından Güneş Sistemi gezegeni olmaktan çıkarıldı. Tüm dünya çapında tepkilere sebep olan bu karar, birçok ülkede yüz binlerce insanın favori gezegeni olan Plüton için protesto gösterileri düzenlemesine dahi neden oldu. Günümüzde hala Plüton’u bir Güneş Sistemi gezegeni olarak kabul etmeye devam edenler bulunsa da, bilim literatürüne göre Plüton bir “cüce gezegendir”. Eris isimli cüce gezegenin ardından “bilinen” en büyük Güneş Sistemi cüce gezegeni olan Plüton ayrıca Güneş yörüngesinde dönen en büyük 10. uzay cismidir.

Kuiper Kuşağı olarak adlandırılan bir bölgeye yer alan Plüton, bu kuşakta yer alan ve Güneş etrafında dönmeyi sürdüren diğer cisimler gibi büyük oranda buz ve kayaçtan oluşmaktadır. Astronomların onlarca yıldır merakla gözlemlediği ve sürprizlere gebe olduğu için pek çok efsaneye de konu olan Kuiper Kuşağı bünyesinde en belirgin cisimlerden biri olduğu da söylenebilir. Kütle ve hacim olarak incelendiğinde en yakın dostumuz Ay’dan dahi daha küçük olan Plüton’un, 1930 yılından beri gezegen olarak sınıflandırılırken özellikleri dikkatle incelendiğinde bir cüce gezegen olması gerektiğine karar verilmiştir. Bu süreçte dünyanın pek çok farklı ülkesindeki astronomlar “gezegen” tanımının dahi değiştirilmesi gerektiğini savunmuş olsa da, görüşmeler sonucunda Plüton’un artık bir Güneş Sistemi gezegeni olmaması karara bağlanmıştır.

1970’lerden sonra yaşanan teknolojik gelişmenin astronomi ve uzay bilimlerine çok büyük katkı sağlaması ile birlikte insanoğlu Güneş Sistemi dışındaki uzay cisimlerini de detaylı bir biçimde inceleyebilme imkanına sahip olmuştur. Bu incelemeler sonucunda Güneş Sistemi dışında yer alan bazı cüce gezegenlerin dahi Plüton’dan daha büyük olduğunun görülmesi, bilim insanlarının bu uzak komşumuzu bir gezegen olarak sınıflandırmamızın nedenlerini sorgulamaya itmiştir. Çoğu zaman Plüton’a “torpil geçildiğine” dahi görüşler dahi dile getirilmiş ve aslında Plüton’un diğer Güneş Sistemi gezegenlerinden ne kadar farklı bir yapıya sahip olduğu söylenmiştir. Uluslararası Astronomi Birliği uzun süren tartışmalar sonucunda Plüton’un bir “cüce gezegen” olmasına karar vermiş ve böylece bu sempatik komşumuz Ceres ve Eris ile birlikte küme cüce gezegenlerin bir üyesi olmuştur.