Polikistik over nedir?

Polikistik over hastalığı üreme çağına gelmiş olan kadınlarda en fazla görülen endokrin bir bozukluktur. Kadınlarda adet düzenini, hormonları, çocuk sahibi olmasını, damarları, kalbi ve görünüşü etkileyebilen bir sorundur. Bu rahatsızlığı bulunan kadınların adetleri düzensiz olur ya da hiç olmayabilir. Ultrason tetkiki ında görünen polikistik over, büyüklüğü 8-10 mm kadar olan yumurtalık çevresinde olan küçük kistlerden oluşur. Bunlar tüm kadınların % 15-20 sinde görülmektedir. Ultrasonografik polikistik over görünümü yumurtlamanın olmaması ve kronik hiperandrojenizm bulgularından en az iki tanesinin bir arada bulunmasıyla tanımlanmaktadır. Her polikistik over sendromu bulunan kadında bu görünüm bulunmaz. Bu rahatsızlığın kalıtsal olarak oluştuğuna dair bir bilgi yoktur. Rahatsızlık adet dönemlerini kontrol eden hormonlarda bulunan dengesizlikle tetiklenir. Kadınlarda yumurtalıklarda üretilen androjen yani testosteron östrojene dönüştürülmektedir.  Polikistik over hastası olan kadınlarda testosteron daha fazla üretildiğinden, semptomlar ortaya çıkmaktadır. Burada insülin hormonunun da etkili olduğu düşünülür. Çünkü rahatsız olan kadınlarda aynı zamanda insülin rezidansı olan durum görülür. İnsülinin yüksek olması yumurtalıkları etkilediğinden, kadında hormonal dengesizlik oluşur. İnsülinin fazla olması halinde androjen üretiminin artması söz konusu olur. Bu kadında akne, kilo alma, kıllanma ve yumurtlama sorunlarına neden olur. Polikistik over hastası kadınların kilo alması ve kilo vermekte zorlanması insülin metabolizmasında olan bozukluktan dolayı olur.

Polikistik over belirtileri

• Yumurtlamanın düzensizleşmesi ya da hiç olmaması yüzünden adetlerin düzensiz olması ya da olmaması
• Kısırlık ve tekrarlayan düşükler
• Tüylerde istenmeyen artışların olması. Özellikle karında ve sırt bölgesinde, kollar, bacaklardaki tüylenme, renkte kalınlaşma ve koyulaşma, erkek tipi saç dökülmesi
• Kilo fazlalığı ve aşırı kilo alma
• Sırt, yüz ve göğüs bölgesindeki yağlanma ve sivilce oluşumu
• Depresyon ve ruh hali değişimleri
• Uyku apnesi ve horlama sorunları
• Yüksek kan basıncı

Kadınlar bundan farklı şekillerde etkilenmektedir. Bazılarında hiç bir belirti olmazken, bazılarında bunlara ilave belirtile olabilir. Hastalarda yumurtanın tam olgunlaşması için gereken hormonlar üretilmez. Olgunlaşmamış yumurtalar salınmadığında yumurtlama olmaz ve progesteron üretilemez. Bu halde adetler düzensizleşir ya da adet görülmez. Polikistik overda kistler zararlı olmadığı için, cerrahi müdahaleye gerek yoktur. Bu kistler hastalarda yumurtalık kanserine neden olmaz. Fakat hormonal düzensizliklerin kadınlarda ileri yaşlarda kalp hastalıkları, rahim kanseri ve diyabet riskini arttırma durumu vardır. Bu kadınların iyi kolesterol oranı düşük, kötü kolesterol oranı yüksek ve kan basıncı yüksek olabilir. Ayrıca kadınlarda kalp krizi riski fazladır. Hastalarda progesteron üretimi olmadığı için, rahim içinde kalınlaşma, kanamanın olması ve ilerleyen dönemlerde hiperplazi ve kanser gelişme riski olabilir.

Polikistik over tanısı nasıl konur?

Bu rahatsızlığın teşhis edilmesi için herhangi bir test bulunmaz. Hastanın yakınmaları, fiziksel muayenesi, kan testlerinin yapılması ve ultrason tetkikleriyle rahatsızlığa tanı konur. Bu hastaların tansiyonları ve kan şekeri seviyeleri de kontrol altına alınmalıdır.

Polikistik over tedavi edilebilir mi?

Rahatsızlığın tedavisi için kesin bir yöntem yoktur. Tedaviler daha çok semptomlara göre uygulanmaktadır. Hastaların çoğu medikal tedaviye gerek olmadan, beslenmenin düzene sokulması, egzersiz ve sağlıklı yaşam tarzının oluşturulmasıyla iyileşme sağlanabilir. Bu önlemlerin hastalarda fazla kilo olması, ailesinde kalp hastalığının ve diyabetin olması halinde mutlaka uygulanmalıdır. Egzersiz ve sağlıklı beslenme polikistik over tedavi edilmesinde önemlidir. Bunun dışında insülin kullanımının düzenlenmesi hastalara faydalıdır. Kadınların fazla kiloyu vermesi kalp hastalığı ve diyabet riskini azaltmakta, adetleri düzene koymaktadır. Bu medikal tedavi gerektirmeden fertiliteyi arttırır. Hormonal dengesizlik olan kadınların kilo verilmesini sağlamak için, kişiye uygun beslenme şekli oluşturulmalıdır. Bu arada tedavi sırasında kadınların sigarayı bırakmaları da gerekir. Ayrıca cilt sorunlarında, kıllanma gibi etkiler için hastalarda kombine düşük dozlu antiandrojen içerikli oral kontraseptifler kullanılabilir. Dirençli vakalarda yüksek dozlu olanlar kullanılabilir. Bunlar fertilite üzerinde etkili değildir.