Popüler kültür nedir?
Popüler kültür , 20. yüzyıldan sonra bilhassa toplumsal modernleşme ile toplu kültür olarak yayılmış olan, kavram olarak kültürel gelişmeleri ve günlük uygulamaları kapsamakta ve aynı zamanda genel ve tarafsız olarak eski halk kültürü kavramı yerine geçen bir kavramdır. Türk Dil Kurumu sözlüğünde popüler kültür; “belli bir dönem için geçerli olan, hızlı üretilen ve hızlı tüketilen kültürel ögelerin bütünü” olarak açıklanmıştır. Nispeten eski halk kültürü olarak tartışılsa da, aslında toplumsal kültürün ve günlük yaşamdaki değişken olan alışkanlıkların biçimsel manada farklılaşması ve yaygınlaşması olarak ifade edilebilir.
Popüler kültürün genel anlamı, dönem dönem meşhur olan davranış şekilleri, müzikal yapıtlar, kitaplar, kıyafetler gibi unsurların o dönem içinde yaygınlaşması ve tüketilmesi durumudur. Yani, üretkenliğin sınırlı olduğu, kalıcı olamayacak ancak yaşandığı döneme etki edebilecek olan unsurların bütünüdür. Zaten, sadece bu özelliğinden dolayı da, bir çok çevrede, popüler kültür alışkanlıkları ağır şekilde eleştirilmektedir.
Popüler kültür mekanizmaları şunlardır:
1. Değişkenlik
2. İlgi İlkesi
3. Medya Kullanımı
4. Daimi Sınır Kapısı
5. İnsanların Eğlenceli ve Heyecan Verici Olaylar İhtiyacının Karşılanması
Popüler kültür denildiği zaman her nedense hep olumsuz bir şey düşünülür. Aslında ‘pop’ sözcüğü Latincede halk demek ve popüler de halka ait olanlar demektir. Sosyal hayattaki popüler kültür faktörleri, kitleleri peşinde koşturacak ve herkesi birbirine benzetecek kadar güçlüdür. Dönemin popüler kıyafeti ne ise, hemen hemen bütün gençler benzer şekilde giyinebilmektedir. Yine dönemin popüler şarkılarından neler varsa, insanların önemli bir çoğunluğu o müziği dinleyecek veya bulunduğu ortamlarda dinlemek zorunda kalacaktır. Aynı şekilde, sinema ya da televizyon yapımları, dönemin popüler konularını ele alarak hazırlanmışsa büyük ihtimalle ortalama 15-20 yıl sonra kimse o yapımları hatırlamayacaktır. Çünkü popüler kültür, tüketim toplumları tarafından hızlı şekilde sindirilir ve bitirilir.
Kitle kültürü kapsamında ticari amaçların gerçekleşmesi ile ilgili olarak üretilen ve popüler hale getirilen ve dinamik bir görünüm verilen popüler kültür meydana getirilmiştir. Popüler kelimesinin en klasik anlamı halka ait olan demektir. Fakat bugün popüler kavramı “birçok kişi tarafından sevilen ya da seçilen” anlamında kullanılmaktadır. Popüler kültürün “en çok tercih edilen” manası yüklenilerek kullanılması ile karşımıza en yaygın ve yanlış olan popüler kültür tanımı ortaya çıkmaktadır. Popüler kültür modern toplumlarda devam eden “halkın” kültürüdür. Popüler kültür genel olarak geniş iş bölümü etrafında kurulmuş olan kapitalist mal üretimi, pazarlaması, dağıtımı ve tüketimi biçimlerine dayanmakta olan bir kültürdür. Popüler kültür egemen toplumsal ve ekonomik ilişkileri destekler, onları haklı çıkarır ve devamlılığında yardımcı olur.
Popüler kültürde, sürekli kalıcılıkla değil, sürekli bir değişim ile sermayenin ve sermaye sisteminin sürdürülebilirliliği gerçekleştirilmektedir. Müzik alanında, popülerlik her hafta değişen “top 40” içinde olma ve bunları dinleme duruma en güzel örnektir. Giyimde popüler olan bütün nesneler mevsimlerle değişen modayla gelen güdümlü bir kültürel yaşamdır. Popüler kültür bir başka şekilde ifade edilecek olursa; alınıp satılan mal ve malı içeren ve mal ile gelen, mal hakkındaki ilişkidir.
Popüler kültür kişinin ve toplumun temel eğilimlerini ve dünyaya bakış açısını meydana getirmektedir. Birey ve toplum genel olarak bu eğilimleri sorgulamaz. Ve hatta çoğu kez bu eğilim ve bakış açılarının farklı topluluklarda, farklı şekillerde olabileceğini bile düşünmez.
Popüler kültür çabuk kullanım ve hızlı tüketim kültürü olma özelliğine sahiptir. Bu tür kullanım ve tüketim popülerin üretiminin ilk aşamasından son kullanım ve atma aşamasına kadar her aşamasında görülür. Böylece kitle üretiminin kalıcılığı ve sürekliliği garanti edilmiş olur. Tüketici popülere katılmaz ya da popüleri yakalayamazsa popüler bir şekilde tedirgin edilir ve kendisini tedirgin hisseder, huzursuz olur. Popüler kültür ayrıca ücretli maaşlı köleliğin işsiz bırakma, çalıştırma, ezme ve ezdirme pratiği olarak tarif edilir. Popüler kültürün üretim kararında serbest kölelere verilmiş olan popüler seçenek, bir işte çalışma ya da işsiz kalmadır. İşsizlik en popüler yaşam tarzı olmasına rağmen popüler sayılmaz.
Popüler kültür faktörleri, yaratıcılığı yavaşlatmakta olup yaratıcı olanlara da marjinal damgasını vurulmasını kolay hale getirmektedir. Popüler kültürden sıyrılabildiğini fark eden zihin, kendini özgür hisseder.
Popüler kültür çevremizdeki tüm yaşamdır. Nachbar ve Lause popüler kültürü okyanustaki suya, bizleri de suyun içinde yüzen balıklara benzetmişlerdir. Balıklar suyun içinde bulunduklarının, çevrelerinin tamamının suyla çevrili olduğunun ve hatta bu suyun dışında da başka ortamlar olabileceğinin, nasıl bilincinde değiller ise, insanlar da popüler kültür içinde yaşarlar fakat suya her zaman çözümleyici biçimde