Prematüre bebek nedir?
Normal gebelik süresi yaklaşık olarak en az 9 ay 15 gün kadardır Yani normal bir gebelik 38 hafta ile 42 hafta arasında sürmektedir. Eğer gebelik 37 haftadan önce biter ve doğum gerçekleşirse, doğan bebeğe prematüre bebek denir. Prematüre bebek 40 haftalık olana kadar, yaşı postkonsepsiyonel yaş olarak ifade edilir. Mesela 28 haftalık dendiği zaman konsepsiyondan bu tarafa tam 28 hafta geçtiği ve gerçek miadına daha 12 hafta olduğu anlaşılır.
Yeni doğmuş olan bebeğin doğum tartısı gebelik yaşına göre uyan %10 ile 90 değerleri arasında ise “doğum ağırlığı gebelik yaşına uygun”, doğum ağırlığı %90 üstünde olanlar için “doğum ağırlığı gebelik yaşına göre fazla”, doğum ağırlığı %10 altında olanlar için ise “”doğum ağırlığı gebelik yaşına göre düşük” terimleri kullanılmaktadır. Buradan da anlaşılacağı üzere her düşük doğum tartılı bebek prematüre olmayabilir. Zamanında doğmuş olduğu halde iyi gelişmemiş ve “zayıf” olabilir.
Prematüre olarak doğmuş olan bebekler ne kadar prematüre doğduklarına göre farklılıklar göstermektedirler. Bazı bebekler sadece sınırda prematüredir ve kısa bir süre hastanede kaldıktan sonra taburcu edilip sağlam bir yeni doğan bebek gibi izlenirler. Bazı bebekler ileri derecede prematüredirler ve hastanede çok daha uzun süre kalmak zorunda kalırlar. Prematüre doğan bebekle karşı karşıya kalınacak problemleri bilmek için önce bebeğin ne kadar prematüre olduğunu bilmek gerekir.
Prematüre bebekleri doğdukları gebelik haftasına şöyle sınıflandırmak mümkündür:
1- 24–31 Hafta: İleri derece prematüre.
2- 32- 35 Hafta: Orta derece prematüre.
3- 36- 37 Hafta: Sınırda prematüre.
Bir diğer sınıflama şekli de doğum tartısına göre yapılan şu sınıflandırmadır:
1- Düşük Doğum Ağırlığı(LBW) : Bebek doğduğunda ağırlığının 2500 gramdan az olması.
2- Çok Düşük Doğum Ağırlığı(VLBW): Bebek doğduğunda ağırlığının 1500 gramdan az olması.
3- İleri Derecede Düşük Doğum Ağırlığı(ELBW): Bebek doğduğunda ağırlığının 1000 gr.dan az olması.
Prematüre doğumların bilinen birçok nedeni vardır. Ana rahmindeki bebek, rahim ve plasenta üçlü bir ünite olarak kabul edilirse bu ünitenin her bir üyesine ait sorunlar ayrı ayrı prematüre doğum nedeni olabilmektedir.
Annenin gebelik esnasında yaşam şeklindeki hatalı tercihleri prematürite sebebi olabilir: Örneğin, Alkol, uyuşturucu kullanımı, sigara. Beslenme bozukluklarına bağlı olarak yeterli kilo alınamaması, bakımsızlık ve aşırı yorgunluk ile aşırı stres de prematüriteye sebep olabilir.
Annenin 18 yaş öncesi ile 35 yaş üstü gebelikleri prematüre doğum için son derece riskli sınırlardır.
Doğum kontrolünün iyi bir şekilde yapılamadığı ülkemiz gibi toplumlarda prematüre doğum sıklığı çok daha fazladır. İki gebelik arasındaki sürenin iki yıldan kısa olması halinde prematüre doğum olasılığı artmaktadır.
Annede var olan kronik hastalıklar: Kalp, akciğer, karaciğer ve böbreğe ait kronik hastalıklar erken doğum için büyük risk oluşturur.
Annede hipertansiyon durumunda, kan dolaşımından beslenmekte olan bebeğin olumsuz etkilenmesine bağlı olarak erken doğum gerçekleşebilir. Annede hipertansiyon varsa aynı zamanda bebeğin kilo alımı da geri kalabilir.
Annedeki her türlü enfeksiyon amnion sıvısında (rahim içinde bebeğin yüzdüğü sıvı) bulaşmaya ve erken doğuma neden olabilir.
Rahmin küçük olması, rahim tümörü gibi rahme ait yapısal bozukluklar prematürite sebebi olabilir: Rahim boynunda yumuşama ve gevşeme sonucu rahmin fetüsü taşıyamaması prematürite sebebi olabilir. Plasentanın yapısal bozukluklarında da erken doğum gerçekleşme ihtimali oldukça yüksektir. Yapısal bozukluklar dışında plasentaya ait bazı patolojiler de şunlardır:Rahim iç yüzüme iyice yapışmış olan plasenta bir şekilde ayrışmaya başlaması erken doğuma sebep olur. Yine plasenta rahmin alt kısımlarına yerleşirse gebeliğin ilerleyen haftalarında rahmin gerilmesi erken doğumu tetikleyebilir.
Çoğul gebeliklerde bebek sayısı arttıkça erken doğum riski de o derece artar. Yine doğumsal anomalisi olan bebeklerin erken doğum riski çok daha fazladır.